Het kan echt: een telescoop groter dan de aarde

Zwarte gaten fotograferen vanaf satellieten, wat moeten we ons daarbij voorstellen? Het idee is simpel: “Hoe groter een telescoop, hoe scherper de opnames”, legt Falcke uit. “En je bent beperkt door de grootte van de aarde. Dus als je nog nauwkeuriger wilt kijken naar een zwart gat - een nog betere foto wilt maken - dan heb je een telescoop nodig die groter is dan de aarde. En dan moet je de ruimte in.”

Samen met collega’s en de Europese ruimteorganisatie ESA heeft Falcke nu berekend dat zo’n ruimtetelescoop echt mogelijk is. “Het moet natuurlijk ook betaalbaar zijn, dus we hebben gezocht naar de optimale setting. We denken dat je drie kleine schotels met een doorsnee van vier meter in een raket kunt pakken, en dan de ruimte in schieten en rond de aarde laten draaien.”

Telescoop rond de aarde

Die drie telescopen vormen vervolgens samen een netwerk, zodat de feitelijk omvang van de telescoop die van de aarde overstijgt. “En omdat ze rond de aarde draaien, kun je in alle richtingen kijken, over verschillende afstanden, en dan kun je een bijna perfecte foto maken.” Heel anders dus dan de eerste echte foto van een zwart gat die een maandje geleden de wereld over ging:

Dat die foto zo wazig is, is niet zo gek: hij bestaat slechts uit een aantal pixels. “Die foto kun je vergelijken met tv-opnamen uit de jaren dertig. Nu hebben we ultra HD 4K nodig om alle details te kunnen zien – hoe een zwart gat werkt, hoe die alles opslokt, hoe materiaal weer de ruimte in schiet. En ook om te kunnen testen of Einstein nu echt klopt, ook in de details."

Geen wolken en regenbuien

Een voordeel van een ruimtetelescoop is ook dat je geen last hebt van het weer: “We kunnen nu op aarde maar één keer per jaar een waarneming doen, je moet wachten tot het weer overal ter wereld goed is. In de ruimte kun je het hele jaar waarnemingen doen – en heb je sluitertijden van maanden.”

Dat klinkt allemaal prachtig, maar gaat het ook echt gebeuren? “Nou ja, je moet geduld hebben, als je met dit soort visies komt. Twintig jaar geleden waren er mensen die zeiden: dat gaat nooit gebeuren. Wij denken dat het kan”. Dat kan best nog eens een tijdje duren, want alles moet nog geregeld worden, ook financieel. “Het zal vast nog tien of twintig jaar nodig hebben. Maar alleen al het idee dat het kan is belangrijk.”

Meer weten over het heelal? Bekijk de collectie 'Naar de grenzen van het heelal' van NPO Focus, over het ontstaan van het heelal, het ontstaan van het zonnestelsel, buitenaards leven, ruimteafval en nog veel meer.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap