'Televisie heeft de rol van de kerk overgenomen'
- Nieuws
- 'Televisie heeft de rol van de kerk overgenomen'
De invloed van kerk, school en politiek is de afgelopen decennia afgebrokkeld. Televisie heeft de rol van de kerk feitelijk overgenomen, zegt onderzoeker Merel van Ommen. Ze promoveert binnenkort op haar proefschrift Drama-series als moreel laboratorium.
Hebben televisieseries invloed op je identiteit?
“Kerken, scholen en politiek gaven ons vroeger een heel heldere handleiding voor hoe je een goed mens kunt zijn”, aldus Van Ommen. “De tien geboden, zou je kunnen zeggen. Dat is de afgelopen decennia allemaal afgebrokkeld. We zijn ons morele kompas kwijt. Televisie heeft de rol van de kerk feitelijk overgenomen.”
Experimenteren in de speeltuin
Van Ommen heeft met name onderzoek gedaan naar dramaseries, waaronder The Sopranos, House en Dexter. Ze ziet die series als een morele speeltuin voor de kijker: “Je komt in aanraking met situaties die je in het dagelijks leven niet tegenkomt, maar het is ook een heel veilige plek. Er vinden allerlei overtredingen plaats – mensen gaan vreemd, ze vermoorden elkaar, lichten elkaar op – je ziet hun overwegingen en de consequenties. Je kan daar zelf [in gedachten, red.] mee experimenteren, maar op een heel veilige manier, want je ervaart zelf niet de consequenties.”
Dat laten zien van overtredingen is op zich niets nieuws. “Dat gebeurde in de klassieke Hollywoodfilms ook al. Sterker: het gebeurde in de Middeleeuwen al. Maar dat werd toen ook heel erg helder en eenduidig afgestraft. Bij een moord wist je van tevoren al: de moordenaar gaat gepakt worden.”
Worsteling met hoe het zou moeten
En daarin verschillen de huidige dramaseries van hun voorgangers. “De nieuwe series zijn niet autoritair – ze vertellen ons niet hoe we ons zouden moeten gedragen. Ze laten voortdurend de worsteling zien met hoe het zou moeten.” Geen wonder dat tegenstellingen vaak de kern vormen van deze series: de wet versus rechtvaardigheid, je hart volgen versus je hoofd volgen.
“De series zijn een spiegel voor onze eigen cultuur. Maar het is een caleidoscopische spiegel, die ons heel veel verschillende perspectieven laat zien. Ze kunnen aanzetten tot discussie en reflectie op je eigen leven of werk. Dat kan onder bepaalde omstandigheden heel leerzaam zijn. Het kan bijdrage aan je morele en persoonlijke ontwikkeling.”
NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere dinsdag- op woensdagnacht van 02.00 tot 06.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap
Gerelateerd
