Er wordt nog altijd gekopt in het voetbal: 'Soms tien procent meer kans op dementie'

Waarom we nog steeds koppen

Dit weekend ging het in het tv-programma De Oranjezondag ook over koppen en dementie. Ondanks de zwaarte van het onderwerp keek Erik Matser toch met een goed gevoel naar de tv. "Ik weet dat dat raar klinkt, maar heel veel mensen nemen hierdoor kennis van het gevaar van hersenschade en wat dat kan veroorzaken in je latere leven."

Dat Matser dit al in de jaren negentig ontdekte en mensen toch nog geschokt reageren, verbaast hem niet. "Als je iets uitvindt of ontdekt, duurt het altijd heel lang voordat er echt regels komen die mensen beschermen. Kijk bijvoorbeeld naar het roken." Volgens Matser speelt ook geld een belangrijke rol. "Sportorganisaties of andere organisaties die commerciële belangen hebben, hebben zich altijd heel erg verzet."

Wat een kopbal doet

Om uit te leggen waarom koppen zo slecht is, is het belangrijk om te weten hoe de hersenen eruitzien. Matser legt uit: "De hersenen zijn qua structuur net een soort sponsachtige inktvis. Die zitten in de schedel ingeklemd en aan de voorkant zitten twee messcherpe botten die de ogen vasthouden", vertelt Matser. "Op het moment dat je een klap tegen het hoofd krijgt of een bal kopt, dan bewegen de hersenen binnen de schedel. Het gevolg is dat die messcherpe structuren je denksysteem beschadigen."

Risico op stoornis

Hoe meer klappen op het hoofd je krijgt, hoe meer je hersenen beschadigen. Matser bevestigt dat: "Als je schade aan je brein krijgt door die optelsom van tikken, krijg je last van concentratieproblemen, je wordt trager. Het lijkt op een soort mist in je hoofd." Dit wordt MCI genoemd, wat staat voor Mild Cognitive Impairment, oftewel een milde cognitieve stoornis. Dat risico is er niet alleen bij voetballers die koppen. "Bij contactsporten is dat risico er eigenlijk altijd, denk bijvoorbeeld aan kickboksen of ijshockey", zegt Matser.

Dementie

MCI kan ook op andere manieren ontstaan. Matser heeft het dan met name over drugsgebruik. "We zouden ook meer aandacht moeten geven aan recreatief cocaïnegebruik, pillen en dagelijks blowen. Je ziet dat de hersenen dan schade ontwikkelen en dan ontstaat er MCI." Dat is volgens de neuropsycholoog alles behalve onschuldig. "We zien bij mensen met MCI dat ze tien procent meer kans hebben om dementie te ontwikkelen."

Toekomst

Volgens Matser is de goede weg wel al ingeslagen wat betreft koppen. "In heel veel landen mogen kinderen onder de zestien al niet meer koppen. Maar de grootste horde is geld", vertelt Matser. Hij pleit er ook voor dat er in de topsport op tijd wordt getest. "Dan kun je het naast elkaar laten bestaan, ook al is het eigenlijk niet goed natuurlijk."