Waddenzee is onmisbaar voor rosse grutto in het nauw

De rosse grutto legt nogal wat kilometers af op jaarbasis: vanuit West-Afrika vliegt hij via Nederland naar zijn broedgebied in Siberië. In die lange trek is onze Waddenzee een belangrijke tussenstop. Het beestje moet zich daar volvreten met wadpieren (wormen die leven in de bodem van het wad), om zo genoeg krachten te verzamelen voor de reis naar Siberië.

Klimaatverandering gaat sneller in Siberië

Maar door het veranderende klimaat neemt de vogel steeds minder tijd om hier kracht te verzamelen, ontdekten onderzoekers van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Dat heeft te maken met wat er op de Siberische toendra gebeurt. Daar gaat de klimaatverandering namelijk nog veel sneller dan bij ons, vertelt onderzoeksleider Theunis Piersma in Nieuws en Co. "Dat betekent dat ieder voorjaar de sneeuw een dag eerder smelt. En doordat die sneeuw een dag eerder smelt, komen de insecten waar de kuikens van de rosse grutto van moeten leven ook ieder jaar een dag eerder."

Niet genoeg pieren in de Waddenzee

Om goed van die insecten te kunnen profiteren, moet de rosse grutto zich ook steeds eerder naar de toendra verplaatsen. Dat lukt hem wel, ontdekten de onderzoekers, maar de vervroegde trek is niet zonder gevolgen. Het beestje heeft nu namelijk steeds minder tijd om zich in het Waddengebied vol te vreten; nog maar zo’n drie weken. Dat is niet veel, als je bedenkt dat de vogel in die tijd eigenlijk zoveel pieren moet eten dat hij zijn eigen gewicht verdubbelt. Dat laatste lukt alleen in jaren waarin er heel veel wadpieren zijn in de Waddenzee, vertelt Piersma. "In andere jaren, waarin er minder wadpieren zijn, lukt dat die rosse grutto’s niet. Dan komen ze wel op tijd in de toendra aan, maar lopen ze ook een veel grotere kans om de hele reis niet te overleven."

Rust is belangrijk

Wat kunnen we doen om de rosse grutto te helpen? Volgens de onderzoeker is dat nog niet zo eenvoudig te zeggen, omdat we niet goed weten welke factoren de hoeveelheid wadpieren in de Waddenzee beïnvloeden. Waar we wél voor kunnen zorgen, zegt Piersma, is dat de vogels met rust worden gelaten in de weken dat ze hier zijn. Op die manier kunnen ze zich helemaal op eten concentreren en verliezen ze zo min mogelijk energie aan andere dingen. "Dat maakt de kans dat ze genoeg gewicht kunnen verzamelen groter."

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van NPO Focus.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere dinsdag- op woensdagnacht van 02.00 tot 06.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap