Ki ka koe ki - Hoe ontstaat een taal?

Het is opmerkelijk hoeveel je al kunt communiceren met een paar simpele klanken. Zou het ook zo gegaan zijn toen onze verre voorouders nog maar nauwelijks een taal hadden? Taalwetenschappers breken zich daar al tijden het hoofd over, en zijn het verre van eens met elkaar.

Universele grammatica

Decennialang is de theorie van de Universele Grammatica invloedrijk geweest. Die theorie van de Amerikaanse taalkundige Noam Chomsky gaat ervan uit dat de mens een aangeboren taalvermogen heeft, een gemeenschappelijk mechanisme dat ten grondslag ligt aan alle talen op de wereld.

Maar als alleen de mens dat vermogen heeft - en daar lijkt het sterk op - dan blijft de vraag hoe dat talent in de loop van de menselijke evolutie is ontstaan. Veel wetenschappers denken dat Homo sapiens de menselijke taal ergens tussen 200.000 en 50.000 jaar geleden heeft ontwikkeld. Maar de taalkundige Daniel Everett denkt onze taal veel ouder is, en dat Homo erectus zo'n 1,9 miljoen jaar geleden al een primitieve mensentaal ontwikkelde.

Van tech naar taal?

Cultureel antropologen leggen soms een verband met technologie. Mensen ontwikkelden 2 tot 3 miljoen jaar geleden de eerste stenen werktuigen. Om je stamgenoten uit te kunnen leggen hoe je een goede pijlpunt maakt, zou langzamerhand de eerste simpele taal zijn ontstaan. Het overdragen van kennis - onderwijs - ligt vanuit dat perspectief aan de basis van onze taal.

Wat dit probleem extra lastig maakt, is dat de evolutie van taal bijna geen sporen nalaat. Uit het strottenhoofd van een oud skelet kun je misschien afleiden welke klanken destijds wel en niet mogelijk waren, maar het meeste bewijs voor theorieën over taal is hooguit indirect. De discussie over de oorsprong van taal zal voorlopig dan ook nog wel niet verstommen.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap