InScience filmfestival gaat online gewoon door

Wat is precies een wetenschapsfilm?

Daisy van de Zande: "Daar hebben we nog altijd discussies over. Belangrijk is dat een film inzicht geeft in de wetenschappelijke praktijk, de onderzoekende manier van denken en kijken. Ook het onderwerp doet er natuurlijk toe – hoe urgent of relevant is iets? Om die vraag te beantwoorden, benaderen we soms specialisten uit het veld. En we willen dat het filmisch interessant is; dat kijkers op een andere manier iets kunnen beleven dan alleen maar doordat dingen uitgelegd worden.

"Er zijn zoveel nieuwe technieken, we vinden het fijn als makers daar gebruik van maken, zodat de vorm een deel van het verhaal vertelt. We krijgen elk jaar films aangeboden die zijn gemaakt door wetenschappers zelf, maar dat is vaak meer een soort promotiemateriaal, dus weinig kritisch en zelden spannend om naar kijken. Dé definitie hebben we nog niet, daarom beoordelen we steeds per titel of iets bij InScience past. Wat we zelden programmeren zijn BBC-achtige natuurfilms, omdat daarin geen wetenschappelijke vraag wordt gesteld, ondanks dat ze vaak met medewerking van wetenschappers zijn gemaakt. Dit jaar hebben we wel vijf korte films in één blok samengevoegd waarin onderzoek naar kleine organismen centraal staat: van de bestuiver van een bijzondere orchidee tot de naakte molrat."

Komen wetenschapsfilms in allerlei vormen voor?

"Vooral in de korte films zit veel variatie; daar vind je animatie, stop-motion, experimenten. De langere films zijn meestal meer verhalend."

InScience-filmfestival online

Als gevolg van corona is het InScience-filmfestival dit jaar bijna geheel online. Bekijk hier het programma van het festival, en de films, documentaires, lezingen en gesprekken via de live-stream.

Waar komt het aanbod vandaan?

"Naast Nederland zijn Amerika en Engeland de hofleveranciers. In de Angelsaksische wereld werkt wetenschap anders, de budgetten zijn er groter, er is meer geld voor communicatie. Hier is de afgelopen jaren wel een beweging in die richting waar te nemen trouwens, er zijn meer wetenschapsmusea gekomen en de televisieaandacht groeit. Met InScience zijn we aangesloten bij EURASF; een organisatie voor Europese wetenschapsfilmfestivals. Onderling wisselen we films uit of we geven elkaar tips. Algemeen geldt dat er zelden titels uit Latijns-Amerika of Afrika komen. En als er al iets is, is het vaak moeilijk te volgen voor een Europeaan. Toch overwegen we soms om een uitzondering te maken, maar tijdens deze editie, met bijna twintig films in plaats van de gebruikelijke vijftig, is dat niet gebeurd."

Valt er ook wat te lachen?

"Nou, het is soms best lastig om tegenwicht te bieden aan de dystopische boodschap die veel films bevatten. Of het nu over het klimaat gaat of de gevolgen van internet, de teneur is vaak 'alles is vreselijk, mensen raken verslaafd', enzovoort. Daarom zoeken we ook altijd naar interactieve elementen die bepaalde onderwerpen op een andere manier behandelen, zoals door middel van een tentoonstelling, geluidsinstallatie of game. Daarmee kun je je buigen over prangende kwesties terwijl je wetenschappelijke innovaties op het gebied van filmisch vertellen ervaart, waaronder VR en AR. Maar helaas kunnen die onderdelen dit jaar niet doorgaan." [Bij Virtual Reality kom je als gebruiker in een virtuele wereld; bij Augmented Reality worden er aan de echte wereld virtuele onderdelen toegevoegd, red.]

Wie komen er naar InScience?

"In 2019 hadden we ongeveer tienduizend bezoekers, waarvan bijna de helft tussen de achttien en dertig jaar was. Het gros is hoogopgeleid. Ik zeg weleens gekscherend: ons publiek bestaat uit de lezers van de wetenschapskaternen van de krant."

Een uitgebreidere versie van dit interview verscheen in de VPRO Gids.

InScience op televisie: Indian Space Dreams

NPO 2 zendt vrijdagavond een van de documentaires van InScience uit, Indian Space Dreams. De Engelse regisseuse Sue Sudbury filmde gedurende vijf jaar af en aan de inspanningen van een paar medewerkers van het ruimteonderzoekscentrum in Mumbai. De intrigerende, soms grappige en tot het eind toe spannende documentaire geeft een indruk van het bedrijven van wetenschap in een ontwikkelingsland, waar in elk geval aan geduld en inventiviteit geen gebrek is.

2Doc: Indian Space Dreams, vrijdag 13 november, NPO 2, 23.10-00.05 uur

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Dagelijks tussen 17.00 en 18.30 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wil in podcast Focus Wetenschap