EU werkt aan een wet over kunstmatige intelligentie, maar komt die wet nog op tijd?

Snelheid

De ontwikkelingen in AI gaan enorm snel, vertelt Verhagen. "De technologie waar ChatGPT op is gebaseerd, is al vier of vijf jaar oud. Dat is echt een eeuwigheid in het AI-veld. Dat duurde ook langer, omdat de wet alweer helemaal overhoop moest worden gehaald, omdat ChatGPT er niet in was meegenomen. Dat kan in de toekomst ook weer met nieuwe programma’s het geval zijn."

"Waar je dat 10 jaar geleden nog moest uitleggen wat AI betekende, is het nu een term geworden die in de huiskamers rondgaat," zegt Stefan Leijnen, lector Artificial Intelligence aan de Hogeschool van Utrecht. Hij snapt daarom goed dat een meerderheid in een onderzoek van het televisieprogramma Dit is de Kwestie (EO) aangeeft bang te zijn voor AI: "De impact van AI op onze levens wordt steeds groter. Aan de ene kant kennen we ChatGPT, maar ook op heel andere plekken wordt het toegepast. In Utrecht heb je op sommige plekken geen cassière meer in de supermarkt, maar een schermpje waarbij je afrekent."

AI wordt steeds meer een gereedschap waarmee men zal moeten leren werken, vertelt Leijnen verder. "Het is ongeveer hetzelfde als toen we leerden werken met de computer of met het internet. Omgaan met AI is weer een heel nieuwe skillset die we nodig gaan hebben."

Nieuwe wet

In de nieuwe wet komen regels te staan, waarmee risico’s voor burgers en consumenten worden voorkomen, legt Leijnen uit. "Dan gaat het bijvoorbeeld over apparaten in de gezondheidszorg, of chatbots waarmee we praten. Daarnaast moet er ook regulering komen, zodat de apparaten die bijvoorbeeld in Duitsland worden gemaakt, ook voldoen aan de Europese wetgeving. Maar, nog groter: doordat Europa de grootste afzetmarkt is, kunnen we daarmee misschien ook bedrijven uit het buitenland reguleren."

Een concreet voorbeeld is bijvoorbeeld het verbod op real-time facial recognition: een technologie die met behulp van AI actuele gezichtsherkenning kan toepassen in bewakingscamera’s, vertelt Verhagen. "Dat komt omdat we in Europa de privacy heel hoog hebben staan. Daarom hebben we afgesproken dat dit soort dingen niet mogen, en leggen we dat ook in de AI-wet vast."

Het is daarom ook heel belangrijk dat we de eerste zijn, zegt Leijnen. "De eerste wet bepaalt de standaard. Zo is dat ook met de privacywet gebeurd."

Kritiek

De wet is wel erg gefocust op alles wat niet mag, vindt Verhagen. "Ze gebruiken een heel risicomijdende aanpak. Ze maken een lijst met alle toepassingen die niet mogen. Maar de technologie verandert zo snel, dat je je kunt afvragen of die wet wel toekomstbestendig is. Kunnen we de wet wel opschalen, wanneer dat nodig is?"

Moeten we vooral met angst of plezier kijken naar de toekomst van AI? Allebei, zegt Verhagen. "Kijk, ik maak me meer zorgen over de technologie in de handen van slechte mensen dan over de technologie an sich. Ik denk dat dit een soort technologie is die valt in dezelfde serie als de stoommachine en de broekdrukkunst. Dat het fundamenteel de wereld gaat veranderen en dat er dus ook fundamentele politieke vragen over moeten komen."