Zeespiegelstijging brengt kustbeschermende schorren in gevaar

Schorren zijn gebieden tussen dijken en de zee die begroeid zijn met verschillende planten. Ze beschermen onze kust door golven af te remmen. Dit gebeurt op twee manieren. Ten eerste remmen de planten die er staan de golfstroming. Deze planten houden ook het slib en klei vast die golven met zich meenemen, waardoor de bodem hoger wordt. Dit maakt het water minder diep, wat leidt tot minder hoge golven.

Volgens Jim van Belzen is op plekken waar schorren voor een dijk liggen minder of helemaal geen dijkschadeherstel nodig. Verder hoeven deze dijken minder hoog gemaakt te worden dan dijken zonder schor ervoor. Van Belzen: “Het voordeel is dat schorren zichzelf kunnen herstellen door slib vast te houden. Zo staan de planten minder lang in het zoute water en kunnen ze weer aangroeien. Het repareren van een dijk moet altijd door Rijkswaterstaat worden gedaan.”

Luchtfoto’s en maaien

Op het oog gezond schor kan toch heel kwetsbaar zijn. Jim van Belzen en zijn collega’s onderzochten hoe zij de conditie van deze gebieden kunnen bepalen. Dit deden zij op twee manieren. Ten eerste analyseerden de wetenschappers luchtfoto’s over een periode van dertig jaar. Op deze foto’s keken zij hoe snel de planten weer teruggroeiden na bijvoorbeeld een storm. Volgens Van Belzen is gezond schor binnen een of twee jaar weer de oude. “Schor in een kritieke toestand kan er soms wel tien tot dertig jaar over doen om weer te herstellen.”

Een andere manier om de conditie van schorren te bepalen is door graspollen op verschillende plekken te plaatsen en het dan te maaien. Vervolgens keken de onderzoekers wanneer de planten weer terug in zijn oude staat waren. Hoe langer dit duurt, hoe slechter het met het schor gesteld is.

Verdwijnen van het schor

Schorren komen steeds meer in gevaar door de zeespiegelstijging. Het is normaal dat het schor twee keer per dag door het tij overstroomt, maar als de planten te lang onderwater staan verdrinken ze. Van Belzen: “Maar als de zeespiegel te snel verandert kan het schor zo worden aangetast dat een kleine verstoring, zoals een storm, ernstige schade kan aanrichten. Uiteindelijk kan het schor dan verdwijnen. Met ons onderzoek kunnen we de conditie van schorren in de gaten houden en maatregelen nemen wanneer dat nodig is.”

Afgesleten schor door stroming en golven. Dit schor is erg beschadigd en zal niet meer teruggroeien.

Doordat het belang van schorren voor de kustbescherming nog niet heel lang bekend is, is er veel verdwenen door menselijk toedoen. Langs de Nederlandse kust is in de afgelopen eeuwen het grootste deel aan schorren ingedijkt voor landwinning en staan er nu dijken waar eerst schorren lagen.

Terugkeer van schorren

Op dit moment wordt door het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) onderzoek gedaan naar het combineren van dijken met schorren. Dit is door de wetgeving nog niet zo makkelijk, vertelt Van Belzen. “Volgens de Deltawet moeten de dijken altijd op een bepaalde hoogte zijn, dus je kan niet zomaar een dijk verlagen. Wij moeten laten zien dat dit onder bepaalde randvoorwaarden wel kan en dat we een vinger aan de pols kunnen houden van de condities en stabiliteit van die schorren.” Er zijn wel manieren om bestaand schor sterker te maken. Zo kan je slib storten, zodat de golven minder hard op deze gebieden breken en er dus minder planten beschadigen.

Voor meer informatie over het onderzoek, klik hier.

Dit artikel werd verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR)

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en vrijdag rond 10.50 uur in de Ochtend