Waarom huilen we? En is het gezond?

Vingerhoets, ook wel bekend als de huilexpert: "Die tranen hebben een ongelooflijke kracht." Zonder tranen zouden mensen de emotie verdriet niet zo snel kunnen herkennen. Ook kunnen hierdoor zelfs dieren, met name honden, verdriet herkennen.

Onmacht

De functie van emotioneel huilen verklaart Vingerhoets als een teken van onmacht. "Een baby huilt omdat het machteloos is en vraagt zo om aandacht van de moeder. Ik denk dat dit in de kern gelijk blijft. Huilen is een roep om verbinding en hulp." Een efficiënt instrument, aldus de hoogleraar.

Overweldigen

Maar hoe zit dat dan bij tranen van geluk of blijdschap? Ook bij ogenschijnlijk positieve tranen wordt er uitgegaan van onmacht, maar meer in een zin van overweldigd zijn. "Niet te verwarren als zwakte, hoor."

Deze positieve tranen zijn dan ook geen kreet om hulp. "Hoewel het wel vaak zo is dat, wanneer je in die situatie zit, je het fijn vindt om verbinding te maken. Met tranen maken we nu eenmaal meer verbinding." Hierdoor krijgen mensen meer de neiging om even een kleine blijk van waardering en empathie te tonen. "Dit is ook een roep om erkenning", stelt de hoogleraar.

'Er zit altijd verdriet achter tranen'

Wanneer sporters huilen bij het behalen van een prestatie, wordt vaak uitgegaan van vreugde. Vingerhoets haalt zelf het voorbeeld van Anky van Grunsven aan. Zij toonde emotie bij het behalen van haar medaille in 2004. "Dit was niet vanwege haar succes of geluk, maar door een moeilijke periode die hieraan vooraf is gegaan", zegt de hoogleraar. "Er speelt iets mee op de achtergrond, er zit altijd verdriet achter tranen."

Vooroordelen

"Mensen hebben allerlei vooroordelen over huilen die niet kloppen." Zo hoort de hoogleraar vaak dat het gezond zou zijn en altijd geassocieerd zou zijn met verdriet. Ook hoort Vingerhoets vaak dat vrouwen meer huilen dan mannen. "Daar moeten kanttekeningen bij worden gemaakt." Zo is dit alleen bij volwassen vrouwen aan de hand en niet bij kinderen.

Daarnaast hebben volwassen vrouwen minder problemen om met emotionele situaties en prikkels om te gaan. De blootstelling aan emotionele situaties is voor vrouwen over het algemeen, in bijvoorbeeld werk, films, boeken en privé-omgeving, grootser dan voor mannen. Ook speelt de sociale druk en hormonen nog mee. "Maar het is niet zo dat vrouwelijke hormonen het huilen per se stimuleren. Er zijn eerder aanwijzingen dat het mannelijke hormoon, testosteron, huilen afremt.

Spraakmaker en hoogleraar Joodse studies Bart Wallet kan zich zijn laatste keer huilen niet meer herinneren. "Het is met name in groepsverband, bij begrafenissen of crematies. Wanneer er verdriet in een groep hangt." Waarop Vingerhoets reageert: "Dan spreken we van emotionele besmetting."

Gezond?

"Het lucht niet altijd op." Je moet goed in je vel zitten om opluchting te ervaren. Mensen met mentale ziektes huilen over het algemeen vaker, maar voelen zich erna niet beter, vertelt Vingerhoets.

Vingerhoets wijst op een onderzoek dat werd gedaan naar mensen die met regelmaat meer huilen en mensen die al vijftien jaar lang niet gehuild hadden. "Qua welbevinden vonden we weinig verschil, maar de mensen die regelmatig huilen waren empathischer, voelden zich sterker verbonden en kregen meer sociale steun van anderen", zegt de huilexpert. "Wat dat betreft een sociaal interpersoonlijk fenomeen."

Of het gezond is? "Het gaat met name over communicatie en verbinding maken", zegt de hoogleraar. "Omdat wij sociale wezens zijn, is het belangrijk dat we contact hebben met anderen. Maar dat je door meer te huilen fysiek gezonder bent, of minder kans maakt op bepaalde ziektes, dat is een fabel."