Nederland staat 'gezondheidsramp' te wachten: 'Gezondheidskloof arm en rijk gaat toenemen'

Tabak, ultrabewerkt voedsel, alcohol en fossiele brandstoffen worden genoemd als oorzaken van de afnemende gezondheid van Nederlanders. Zowel de overheid als het bedrijfsleven moet ingrijpen, pleiten gezondheidsorganisaties. "Er is echt wel wat aan de hand", stelt Rouvoet. "Ik denk dat we het in heel veel opzichten onderschatten, ook de bredere impact van waar we mee te maken hebben op de samenleving."

Gezondheidsverschillen

Rouvoet erkent dat het deels om de verantwoordelijkheid van individuen gaat. Maar de zorg daarvoor vraagt "wel heel veel geld" en daar gaat het nieuwe kabinet opnieuw op bezuinigen. Maar als Nederlanders minder gezond zijn, zullen de gezondheidsverschillen tussen rijk en arm gaan toenemen. "Dat heeft ook consequenties voor de arbeidsparticipatie", waarschuwt Rouvoet.

'Welvaart op het spel'

"Individueel gerichte adviezen" bereiken niet het gewenste resultaat. "Het heeft betekenis voor onze hele samenleving en onze welvaart kan op het spel staan", aldus Rouvoet. Er moet dus aan preventie worden gewerkt. "Ik denk dat het heel belangrijk is om in het huidige politieke klimaat te zeggen: mensen, we moeten, we kunnen niet wachten. We kunnen niet zeggen: we stellen het nog een poosje uit."

Hoofdlijnenakkoord

In het hoofdlijnenakkoord valt te lezen dat preventie meer centraal stellen, gezondheidsverschillen verkleinen tussen arm en rijk, de gezondheid van mensen bevorderen, de druk op de zorg laten afnemen en de zorgkosten beheersen hoog op de agenda staan. Maar Rouvoet benadrukt dat er in de financiële paragraaf juist wordt bezuinigd op publieke gezondheid en dat dat gaat om honderden miljoenen. "Je kunt niet aan beide kanten erop drukken én gaan bezuinigen, dan ga je het niet redden."

Pandemische paraatheid

Rouvoet vermoedt dat de bezuinigingen ook veel invloed zullen hebben op de pandemische paraatheid. "Als het kabinet ernstig is met de ambities die ze hebben opgeschreven, dan moeten we met elkaar het gesprek aangaan over hoe we dat dan gaan bereiken en hoe dat zit met de financiën", aldus de voorzitter van de GGD GHOS.

Investeren

Waar moet dan geïnvesteerd worden? Het anti-rookbeleid en de mentale gezondheid van jongeren noemt Rouvoet als voorbeelden. "Als je wil dat mensen niet in dat zorgcircuit terechtkomen en dat de zorgvraag afneemt, dan moet je ze gezond houden. Dan moet je investeren in in een gezonde samenleving", zegt Rouvoet. "We doen jongeren en de samenleving tekort."

Effect

"Subsidies worden bekeken op effectiviteit", legt Rouvoet uit. Maar preventie kan niet of nauwelijks gemeten worden. "Je kunt niet zeggen: we testen het een paar maanden en dan weten we of het effectief is. Het is per definitie een zaak van de lange adem. Preventie moet je niet op de korte termijn beoordelen door te zeggen: we hebben het een jaartje geprobeerd en het werkt onvoldoende. Dan kun je die effecten nog niet zien."

Eigen risico

"Preventie is veel meer dan het afschaffen of halveren van het eigen risico", gaat Rouvoet verder. Bovendien gaan we "allemaal meer premie betalen" als dat gebeurt. "Dat gat moet gevuld worden." Toch denkt dat Rouvoet dat het een "drempel" zal wegnemen voor een aantal mensen om naar een diëtiste te gaan, bijvoorbeeld. "Het zal zeker een effect hebben, maar dat is niet de kern van preventiebeleid." Rouvoet hoopt binnenkort een "constructief" gesprek over de geplande bezuinigingen te kunnen hebben met het nieuwe kabinet.