Komt mysterieuze ‘Planeet 9’ uit een ander zonnestelsel?

Toegegeven, in tegenstelling tot wat het persbureau van de Zweedse Universiteit van Lund ons wil doen laten geloven (zie de titel van het youtube-filmpje onderdaan), geven de onderzoekers zelf toe dat de kans dat Planeet 9 uit een ander planetenstelsel stamt slechts 2 procent is. Desondanks blijft het fascinerend op wat voor manier moderne astronomen als echte tijdreizigers het verleden, heden en de toekomst van onze ruimte proberen te ontdekken.

Want zoals gebruikelijk is veel astronomisch werk tegenwoordig een combinatie van enerzijds echte waarnemingen en anderzijds wiskunde en computermodellen (waarin de zwaartekracht een hoofdrol speelt). Wanneer de banen en bewegingen van planeten en andere hemellichamen daarom niet volgens de berekeningen blijken te kloppen, dan moet er een naar ander model gezocht worden.

En op deze manier vonden wetenschappers een aantal objecten in de Kuipergordel (een brede gordel van komeetachtige objecten en planetoïden die zich achter de baan van Neptunus bevinden en die voorspeld zijn door onze voormalige Nederlandse astronoom Gerard Kuiper) die in hun baan afwijken van wat men had verwacht. En omwille van deze reden opperde sommige onderzoekers het idee van een negende planeet in ons zonnestelsel. Als het ‘ding’ zou bestaan (met de nadruk op ‘zou’), dan moet het minstens 10 keer zo groot zijn als onze aarde.

'Planeet 9 is exoplaneet'

Alexander Mustill, een van de betrokken onderzoekers in het filmpje, gaat ervan uit dat de planeet echt bestaat, maar vond het dan vreemd dat zo’n groot object zo ver van onze zon gevormd zou zijn. Hij gaat er in zijn model daarom van uit dat onze zon lang geleden in een sterrencluster is ontstaan (met veel sterren dicht bij elkaar dus). Planeet 9 kan dan zijn ontstaan nabij een van die sterren die dicht bij onze zon stonden. Alle sterren moeten dan uiteindelijk hun eigen weg gegaan zijn en Planeet 9 op een bepaald punt in de geschiedenis door de zwaartekracht van onze eigen zon zijn aangetrokken en naar ons zonnestelsel zijn verhuisd. Een exoplaneet dus.

In dit filmpje legt Zweeds astrofysicus Alexander Mustill zijn hypothese over Planeet 9 uit:

Zijn hemellichamen dan wel vaker zo onstabiel? "Dat kan zeker", zegt planeetonderzoekster Daphne Stam van de Technische Universiteit Delft. "Planeten, manen en bijvoorbeeld asteroïden, blijven niet automatisch eeuwig en netjes in hun baan ronddraaien. Ons eigen zonnestelsel is nu grotendeels stabiel, maar dat was vroeger wel anders. Computermodellen geven aan dat de planeten, terwijl ze zich vormden, zo ongeveer door het hele zonnestelsel heen zwierven, materiaal opslokten, en elkaar alle kanten opduwden. Dit kan ook de reden zijn dat bijvoorbeeld Uranus op zijn kant ligt. De gasreuzen hebben ook vele manen die ze in hun zwaartekrachtveld hebben gevangen. Dat blijkt onder andere uit de afwijkende banen van die manen, met een draairichting die tegengesteld is van de draairichting van de planeet zelf."

Voorlopig nog acht planeten

Zullen we ooit met zekerheid kunnen weten of de stelling van de Zweden ook echt klopt? Stam vindt het twijfelachtig: "Eerst zou Planeet 9 ook echt waargenomen moeten worden. Dat is op zich al een grote opdracht. En dan zouden we misschien kunnen meten wat voor straling er van Planeet 9 af komt. Daaruit kunnen we dan de materiële samenstelling van de atmosfeer van Planeet 9 vaststellen. Wanneer deze sterk verschilt van die van andere planeetatmosferen uit ons zonnestelsel, dan wordt de kans wat groter maar ook dan is er nog geen sluitend bewijs. De nu bekende grote planeten in ons eigen zonnestelsel verschillen al vrij veel van elkaar, en als onze zon en de ster waar Planeet 9 bij ontstaan zou zijn in samenstelling op elkaar lijken, dan bemoeilijkt dit de zaak alleen maar verder."

Nachtjapon of Nieuwe Pyjama?

Het ezelsbruggetje ‘Maak Van Acht Meter Japanse Stof Uw Nachtjapon’ maakt het makkelijk de volgorde van onze planeten te onthouden: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus.

Mocht het bestaan van deze negende planeet worden aangetoond, dan kan het oude ezelsbruggetje weer in ere hersteld worden dat tot 2006 in gebruik was: Maak Van Acht Meter Japanse Stof Uw Nieuwe Pyjama.

De 'Pyjama' sneuvelde omdat Pluto tot dwergplaneet werd gedegradeerd. Mocht Planeet 9 worden erkend, dan kan de 'Nachtjapon' weer ingewisseld worden voor een 'Nieuwe Pyjama'.

Wetenschapsjournalist Govert Schilling vertelde eerder dit jaar in de Nieuwsshow al over de Planeet 9:

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu.