Hallo robot: slimme machines als medemens

De eerste echte robots werden pas eind jaren veertig gebouwd. Daarvoor al verschenen de eerste verhalen waarin robots zo intelligent zijn geworden, dat ze de mens gaan overheersen. Sciencefictionschrijver Isaac Asimov noemde dat het Frankensteincomplex, naar het moordende monster dat werd geschapen door dokter Frankenstein in de bekende 19e eeuwse roman.

Van die doemscenario’s is tot op de dag van vandaag weinig terechtgekomen. Bennie Mols en Nieske Vergunst, experts op het gebied van robotica en kunstmatige intelligentie zijn evenmin bevreesd voor de toekomst. In hun boek Hallo Robot, dat dinsdag verschijnt, zien zij eerder een toekomst waarin robots een combinatie zijn van een slim instrument en een sociaal wezen.

De schrijvers waren te gast bij De Ochtend om over hun boek te praten:

Bennie Mols schreef onlangs een essay voor de VPRO Gids en De Kennis van Nu, waarvan wij hieronder een deel herpubliceren:

Vergrijzing maakt robots nodig

Door de toenemende vergrijzing zullen westerse landen in de komende decennia steeds minder werkenden tellen ten opzichte van het aantal niet-werkenden. Om op zijn minst dezelfde welvaart te behouden, betekent dit dat elke werkende meer zou moeten presteren. Daarvoor zullen we robots hard nodig hebben. Robot en mens samen zijn veel efficiënter dan ieder afzonderlijk.

Als er één ethisch uitgangspunt is dat de robotontwikkeling zou moeten drijven, dan is het dat de mensheid met robots meer moet floreren dan zonder robots. Robotisering is geen natuurverschijnsel dat ons overkomt, maar een ontwikkeling waar we met ons allen − burgers, bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties − invloed op hebben. De robot is er voor de mens en niet andersom.

Slim instrument en sociaal wezen

De toekomst van robots op de korte en middellange termijn − voordat de onzekerheid zo groot wordt dat niemand er meer een zinnig woord over kan zeggen − ligt vooral in de combinatie van de robot als slim instrument aan de ene kant, en als sociaal wezen aan de andere kant.

In de komende jaren zullen robotarmen, al decennialang de werkpaarden van de robotica, steeds makkelijker steeds meer verschillende taken aankunnen. In plaats van het eindeloos uitvoeren van een en dezelfde taak zullen de robotarmen nieuwe taken kunnen leren wanneer een mens het voordoet. De robotarmen zullen daardoor producten steeds meer op maat kunnen maken in plaats van eindeloze series van exact hetzelfde.

De robotarm wordt geleidelijk een collega van de mens op de werkvloeren van de maakindustrie, de verpakkingsindustrie, de logistiek. En de zelfrijdende auto wordt de eerste grootschalige ervaring van gewone burgers met de grote mogelijkheden van mobiele robots.

Lees het hele essay van Bennie Mols bij De Kennis van Nu (NTR).

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co