Wederom zwaartekrachtsgolven gedetecteerd

Het is een nieuwe bevestiging van de relativiteitstheorie van Einstein. Het begin van de zwaartekrachtsgolven-astronomie. En natuurlijk de bevestiging van de eerste waarneming van zwaartekrachtsgolven, die afgelopen februari bekend werd gemaakt:

De tweede waarneming, ontfutseld aan de data die de detectoren van het Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory (LIGO) in Louisiana en Washington op 26 december om 04:38:53 uur Nederlandse tijd opleverden, heeft dus nogal wat implicaties. Geen wonder dat wetenschappers enthousiast zijn. Zelfs journalisten waren zo nieuwsgierig dat ze al voor het embargo over geruchten rapporteerden.

Wat zijn zwaartekrachtsgolven nu precies? Zo legde wetenschapsjournalist Bennie Mols het eerder uit op De Kennis van Nu:

“Zwaartekrachtsgolven zijn golven in het weefsel van ruimte en tijd, wat natuurkundigen ook wel de ruimtetijd noemen. Dat er zulke golven moeten bestaan, volgt uit Einsteins algemene relativiteitstheorie. Volgens deze theorie is zwaartekracht een eigenschap van de ruimtetijd zelf en niet langer een mysterieuze werking op afstand tussen twee massa’s, zoals Isaac Newton had aangenomen.

Net zoals een zware bal een trampolinezeil indeukt, zo deukt een ster of een planeet de ruimtetijd in. Zwaartekrachtsgolven ontstaan bij heftige kosmische gebeurtenissen, zoals het versmelten van twee zwarte gaten of neutronensterren, of bij de explosie van een reuzenster. Dan gaan er golven lopen door het kosmische trampolinezeil van de ruimtetijd.”

Nog veel meer zwaartekrachtsgolven

De herhaalde waarneming van deze rimpelingen is dus, behalve een bevestiging van de eerdere waarneming, ook een bevestiging van de voorspelling van Einstein. ‘Maar daarnaast levert het ons ook informatie op over een populatie zwarte gaten die we op die plek niet hadden verwacht. Althans, niet met die massa,’ aldus Jo van den Brand, leider van Nikhef’s zwaartekrachtsgolven-programma en professor in de natuurkunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Verwacht hij de komende tijd meer waarnemingen? ‘Absoluut. Vanaf de zomer gaan we weer meten, en als we erin slagen om onze apparatuur nauwkeuriger te krijgen, dan gaan we nog veel meer waarnemingen doen. Misschien wel honderden. En als rond 2030 de derde generatie detector Einstein Telescope klaar is, zullen we er honderdduizenden per jaar kunnen waarnemen.’ Op die manier kunnen langzamerhand alle zwarte gaten in het waarneembare universum in kaart worden gebracht. Het begin van zwaartekrachtsgolven-astronomie lijkt inderdaad een feit.

Sterrenkundige Gijs Nelemans vertelde bij Nieuws en Co over het zogeheten eLISA observatorium, een zwaartekrachtsgolvendetector die miljoenen kilometers kan overbruggen: