Wat kan een zonnestorm aanrichten op aarde?

Bij een zonnestorm slingert de zon grote hoeveelheden hoog-energetische deeltjes de ruimte in. Zo’n 2600 jaar geleden raasde er een zonnestorm over de aarde die tien keer heftiger was dan wetenschappers ooit hebben gemeten, ontdekten Zweedse onderzoekers. Wat voor gevolgen kan zoiets hebben voor de mens? Nieuws en Co vroeg het aan radiosterrenkundige Michiel Brentjes van ASTRON.

Vliegverkeer lamgelegd

Bij een zonnestorm zijn er grote uitbarstingen van radiostraling, vertelt Brentjes, die bij ons storingen kunnen veroorzaken. "Dat kan zo heftig zijn dat mensen elkaar niet meer kunnen horen via de radio, dat mobiel telefoonverkeer uitvalt en gps gestoord wordt."

Een paar uur later kan er nog meer ellende onze kant op komen: een protonstorm. "Die zorgt ervoor dat hoogvliegende vliegtuigen en hun bemanning wat meer straling ontvangen dan normaal, als ze over de pool vliegen. En het zorgt er ook voor dat radioverbindingen wegvallen." In 2015 legde een zonnestorm bijvoorbeeld het vliegverkeer in Zweden lam.

Grootschalige stroomuitval

En dan zijn we er nog niet: na een paar dagen komt er een grote hoeveelheid gas van de zon onze kant op, vertelt Brentjes. "Die bulk van het gas kan een groot stroomnet laten werken als een dynamo. Dus dan verspreid je geen elektriciteit met het stroomnet, maar maak je het. En daar is dat stroomnet natuurlijk meestal niet op berekend." Daar kunnen ze in Canada over meepraten: een zonnestorm veroorzaakte daar in 1989 gigantische problemen. In luttele seconden kwamen zes miljoen mensen zonder stroom te zitten.

De zon in de gaten houden

Kunnen we ons op zo’n zonnestorm voorbereiden? Tot op zekere hoogte wel, zegt Brentjes, zoals het maken van kleinere stroomnetten. En als we op tijd weten dat er een zonnestorm aankomt, kunnen we erop reageren, bijvoorbeeld door systemen in een veilige modus te schakelen. Brentjens is bezig met de bouw van een telescoop waarmee we de activiteit van de zon in de gaten kunnen houden. Zo kunnen de nodige instanties op tijd gewaarschuwd worden in het geval van een zonnestorm.

Wil je meer weten over de zon en het heelal? Lees verder op NPO Focus.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere werkdag van 02.00 tot 04.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap