De Pioniers: Seamus Elliott, de eerste Ierse geletruidrager

Wat moet de familie van Seamus Elliott hebben gedacht toen hij in de gele trui door Frankrijk fietste? Elliott, geboren in een arbeiderswijk in Dublin, beoefende in zijn jeugd sporten als hurling en gaelic football. Beide traditioneel Ierse sporten waar geen wiel of zadel aan te pas komt.

Toch groeide Elliott uit tot een Ierse wielerpionier, de voorganger van nationale wielerhelden als Stephen Roche en Sean Kelly. Een vergeten voorganger weliswaar, maar hij werd het wel.

Pas in zijn tienerjaren ontdekte Seamus, ‘Shay’ in de volksmond, de fiets. Koersjes reed hij in zijn eigen wijk, Coolock. Hij was veroordeeld tot een fiets van slechte kwaliteit, waardoor hij slechts kon mijmeren over de prachtfietsen die de winnaars van die kleine koersen tot hun beschikking hadden.

Een kilo thee en flink wat Ierse chocolade

Maar op zijn rammelende fiets schopte Elliott het ver. Zo ver zelfs, dat hij buiten de landsgrenzen ging rijden – op het Europese vasteland. In zijn koffer: een kilo thee en flink wat Ierse chocolade.

Elliott leerde hoe het was om als amateur de koersen af te struinen in België en Frankrijk. Dat is waar de kracht van Elliott lag: zijn mentaliteit. Hij was klein en ietwat mollig voor een wielrenner, maar de Franse voorbeeldprofessional Louison Bobet was lovend over hem. Een "flahute", zo omschreef Bobet de Ierse nieuweling. Anders gezegd: een doorzetter voor wie geen koers te zwaar kon zijn.

Met zijn doorzettingsvermogen dwong Elliott een profcontract af. Hij werd de eerste buitenlander ooit die de Omloop Het Volk won. En in zijn eerste Tour de France, de eerste Ierse deelname ook, knechtte hij moeiteloos voor ploeggenoot Brian Robinson. De Franse sportkrant L’Équipe omschreef Elliott destijds als iemand die zo "bezorgd was als een moederkloek". Een moederlijk, zorgzaam karakter dus.

Maar Elliott had ook een andere kant. Zodra hij de kans kreeg, ging hij voor eigen succes: in de Giro en de Vuelta leverde hem dat de leiderstrui op. Zijn grootste successen moest toen overigens nog komen, in 1963.

Als eerste Ier ooit pakte hij de gele trui in de Ronde van Frankrijk, nadat hij eerder al de rit had gewonnen op de wielerbaan van Roubaix. Drie dagen lang reed hij in de maillot jaune door Frankrijk.

Tot zover de hoogtepunten uit Elliotts leven. Want zo snel als hij zich naar de top werkte, zo snel duikelde hij na zijn topprestaties diepe dalen in. Er kwam een einde aan zijn huwelijk. Hij opende een hotel in Bretagne, maar dat ging failliet. Geldzorgen. Controverses ook, over zijn tijd als coureur. Hij zou bewust in de remmen hebben geknepen en koersen hebben verkocht. Ook kwam hij zelf met verhalen over dopinggebruik; iets wat hem vanzelfsprekend niet in dank werd afgenomen door de wielerwereld.

Schotwond

In 1971 werd Elliott dood gevonden bij het metaalbewerkingsbedrijf van hem en zijn vader. Hij had een schotwond in de hartstreek. Zijn doodsoorzaak werd nooit volledig opgehelderd en bleef daardoor omgeven door mysterie. Was het zelfmoord? Een ongeluk? Hij zou schulden hebben gehad bij een misdaadsyndicaat uit Bretagne. Was hier sprake van een criminele afrekening?

Veel vragen, maar de antwoorden kwamen nooit. De man die het geel droeg lang voordat de Ierse wielerhelden Sean Kelly en Stephen Roche dat deden, werd slechts 36 jaar.