'VVD keert met nieuw partijprogramma terug naar waar ze ooit voor zijn opgericht'

Stichting van de Arbeid

Nadat Nederland werd bevrijd, liep Dirk Stikker door Amsterdam. Op dat moment was hij directeur van Heineken. Iedereen vierde feest, maar Stikker dacht al na over de manier waarop de Nederlandse economie kon herstellen van de ravage die de Tweede Wereldoorlog achterliet. Een van zijn ideeën was dat werkgevers en werknemers met elkaar om de tafel moesten gaan zitten en dat werken weer moest gaan lonen. Om dat idee kracht bij te zetten, richtte Stikker de Stichting van de Arbeid op, waar werkgevers en werknemers werden verenigd.

Poldermodel

"In feite is Dirk Stikker dus een van de grondleggers van het Nederlandse naoorlogse poldermodel. Voor de oorlog hadden we een economie waar de industriëlen en notabelen de macht hadden en werknemers heel weinig in het beleid in te brengen hadden. Dankzij mensen als Dirk Stikker hebben we nu de werknemersrechten gedemocratiseerd", aldus Heijne. "Als gevolg daarvan zag je na de Tweede Wereldoorlog voor het eerst een periode waarin de lonen gelijk opgingen met de economische groei," vertelt Heijne.

Het poldermodel kan als democratisch worden beschouwd, maar sommigen vinden het ook een onhandig systeem dat niet veel oplevert. Heijne erkent dat het lastig is: "Het is natuurlijk een enorm gedoe. Als je iedereen een stem gaat geven in het overleg, dan vindt iedereen wat. Maar in de tijd dat we niet polderden, hadden we een arbeidersklasse die heel arm was. Dankzij dat polderen hebben die werknemers nu juist een stem gekregen."

Politiek actief

Na de oorlog werd Stikker steeds actiever in de politiek. Hij werd in 1948 zelfs minister van Buitenlandse Zaken in het eerste kabinet-Drees. In 1951 botste hij met zijn eigen partij na een motie van afkeuring over het beleid in Nieuw-Guinea. Hij stapte op, waarna zijn collega's volgden. In kabinet-Drees II werd hij toch weer minister van Buitenlandse Zaken tot 1952.

Een aantal jaren later, in 1961, werd hij secretaris-generaal van de NAVO. De organisatie waar hij zich ook actief mee bezig had gehouden in zijn tijd als minister van Buitenlandse Zaken. Daarmee is Stikker een van de drie Nederlanders die deze positie ooit heeft mogen bekleden. Wegens ziekte moest Stikker in 1964 aftreden.

Oprichter VVD

Ook was Dirk Stikker dus medeoprichter van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD). Al in 1946 was hij medeoprichter van de toenmalige Partij van de Vrijheid die in 1848 opging in de VVD. In het licht van de oprichting van de Stichting voor de Arbeid en zijn ideeën over de inrichting van het economisch bestel, is Dirk Stikker niet per se iemand die je zou verwachten bij de VVD van deze tijd. Toch is dat niet terecht, vindt Heijne. "Juist in het licht van het nieuw gepresenteerde partijprogramma van de VVD, is dat niet zo gek."

Nieuwe partijprogramma VVD

Met het nieuwe partijprogramma neemt de VVD, volgens verschillende media, een ruk naar links op economisch gebied. Dat klopt niet volgens Heijne: "Eigenlijk gaan ze terug naar de beginselen van de partij. Stikker zei dat het in het belang van iedereen was dat werknemers een eerlijk inkomen zouden krijgen. Dat de VVD nu pleit voor een verhoging van het minimumloon is geen linkse maatregel. Dat is iets waar de VVD onder meer voor is opgericht, om te zorgen dat werken echt loont. Dat is een liberaal grondbeginsel," zegt Heijne.

De afgelopen decennia hebben de besturende partijen de ideeën van mensen zoals Stikker losgelaten, en er vooral voor gezorgd dat alleen de economie groeide. Dat laatste gebeurde, maar de lonen stegen daarentegen niet meer mee, vertelt Heijne. Werken loont dus niet echt meer en daarom gaat de VVD nu terug naar waarvoor ze ooit zijn opgericht, aldus Heijne. "Terug naar Dirk Stikker."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.