Welke formatiescenario's zijn er mogelijk? 'Ongetwijfeld poging met PVV, VVD, NSC, BBB'

Goede poging

Er wordt al druk gespeculeerd over de formatie van het aanstaande kabinet. Van Ojik ziet mogelijkheden voor PVV voor een rechtse coalitie, maar ook moeilijkheden. "We moeten er niet automatisch van uitgaan dat dat lukt, gezien de extreme dingen die Wilders wil met het klimaat en al die andere dingen", aldus de oud-leider van GroenLinks.

"Laten we eerst een goede poging doen om eruit te komen en recht te doen aan wat er op de achtergrond door alle kiezers is gezegd", vindt Steven van Eijck, voormalig Staatssecretaris van Financiën.

Andere koers

Toch zou het nog allemaal heel anders kunnen uitpakken. Van Ojik refereert aan wat er in 1977 gebeurde toen Joop de Uyl de verkiezingen won. "Hij ging niet regeren", legt de voormalig politicus uit. Ook in andere landen zien we dat op dit moment gebeuren, bijvoorbeeld in Spanje. "Ook daar won een rechtse partij de verkiezingen, maar waar dan de oppositie zegt: we laten dit niet gebeuren, we verenigen ons en we vormen een kabinet. Dat kan in Nederland ook."

Van Eijck vreest dat dat lastig wordt: "Gaan we nou aan de kiezer in Nederland uitleggen, nadat ‘ie een oorverdovend duidelijk signaal heeft gegeven, dat we vervolgens over links gaan omdat het rechts niet lukt. Dat is ingewikkeld, dat krijg je eigenlijk niet uitgelegd."

Thema's

Het zal aankomen op de 'grote inhoudelijke thema's', aldus Van Eijck. "Je ziet daar wel dat er dingen uit kunnen komen die Nederland helemaal niet zo kwaad zijn. Ook als we nu eindelijk eens de discussie gaan slechten over stikstof of eindelijk weer eens gaan bouwen of als je je oriënteert op het verdienvermogen van Nederland, iets wat eigenlijk de afgelopen periode onderbelicht is geworden."

Ook de sociaaleconomische verschillen moeten een focuspunt worden. "Ik ben bang dat die nog weleens groter zouden kunnen worden", aldus Van Eijck. "En dat is een van de ergste dingen die Nederland kan overkomen. We doen alsof het allemaal koek en ei is en iedereen gelijke kansen krijgt, maar we weten dat het niet zo is."