Luchtmacht wil hogere geluidsnormen voor oefeningen: 'Samenleving moet verworven rechten iets aan de kant zetten'

De vliegbasis in Leeuwarden is tot 11 april gastheer van een NAVO-oefening. Van maandag tot en met donderdag vliegen zo'n veertig vliegtuigen twee keer per dag een trainingsmissie, tussen 16.30 en 23.30 uur. Op vrijdag wordt er gevlogen van 16.30 tot 19.15 uur en in de weekenden blijven de vliegtuigen aan de grond.

Dat heeft alles te maken met de geluidsnormen waarbinnen de luchtmacht mag opereren. "We trainen zoals we ook denken te moeten gaan vechten. Daarom is met name het trainen bij duisternis van onschatbare waarde. Train as you fight", zegt Steur in Sven op 1. "Dat staat soms op gespannen voet met de ruimte die ons op dit moment gegund is."

De luitenant-generaal wil de normen herijken. "Ik denk dat wij ons altijd keurig aan de afspraken houden die we gemaakt hebben met de omgeving. Maar de vraag eigent zich wel of dat genoeg is om onze mensen en middelen getraind te kunnen houden, zeker als we straks moeten groeien."

Volgens Steur is het "tijd voor Nederland om wakker te worden uit een lange winterslaap en een klein beetje van de verworven rechten iets aan de kant te zetten."

'Klaar voor de Russen'

Hij denkt dat we klaar zijn voor een mogelijke aanval van Rusland. "Ik weet dat er verschillend op wordt geantwoord, maar ik vind dat wij iets te bescheiden zijn. We zijn er absoluut klaar voor, zelfs als de Amerikanen zich zouden terugtrekken. Dan hebben we een forse uitdaging, maar ik denk dat van niet te onderschatten waarde is wat wij hier als bondgenootschap op de mat kunnen leggen."

"We hebben hoogtechnologische vliegtuigen met zeer gevarieerde wapenpakketten, maar vooral uitstekend getrainde crews, die onder alle omstandigheden als het moet vanavond op pad kunnen en hele dappere dingen kunnen doen", zegt de luitenant-generaal, die benadrukt dat de NAVO er niet is om oorlog te voeren. "Onze hoogste prioriteit is afschrikking, om een conflict te voorkomen. Maar als de afschrikking faalt, zullen we toch aan de bak moeten."

Hawija

Donderdag werd bekend dat op de vliegbasis in Leeuwarden toch videobeelden zijn opgedoken die de ochtend na het bombardement op Hawija (Irak) zijn gemaakt door een Nederlandse F-16. Steur noemt het "zeer spijtig" dat beelden pas laat zijn ontdekt, maar hij denkt dat er geen kwade opzet in het spel is. "Maar dat zal het onderzoek moeten uitwijzen."

De commissie-Sorgdrager deed onderzoek naar de aanval op Hawija van begin juni 2015, waarbij zeker zeventig burgerdoden vielen. De gevolgen werden jaren voor de Kamer verzwegen. Sorgdrager publiceerde haar rapport begin dit jaar. Daarin werd ook al geconstateerd dat Defensie de archieven niet op orde heeft.

Naar eigen zeggen had Steur dus geen weet van de beelden. "Ik wist het niet. Anders hadden we ze keurig vrijgegeven", zegt hij. "Maar het is spijtig, ook voor het onderzoek, dat ze nu pas boven water komen. De beelden hadden prima onderdeel kunnen zijn van het onderzoek."

Dat de timing van het vrijgeven van de beelden vreemd is, noemt hij een aanname. "Laten we rustig het onderzoek afwachten. Ik denk dat de minister terecht heeft gevraagd naar een onafhankelijk onderzoek om eens kritisch te kijken hoe het nou zo heeft kunnen zijn. Daar leren we van met z'n allen. Ik juich het onderzoek van harte toe."