Bij Poetin aan tafel: 'We zijn achteraf gezien te naïef geweest'

"Er is iets belangrijks gebeurd in de trein waar die drie mannen - Macron, Scholz en Draghi - in zaten, onderweg naar Kiev", zegt Frank Heemskerk over de draai van Rutte. "Die hebben daar afgesproken: het gaat gebeuren. Het was daarmee een grote politieke realiteit. Rutte heeft zijn knopen geteld en dacht: ik ga niet tegenstemmen, sterker nog, ik omarm het."

Heemskerk is niet de minste in Europa. Momenteel is hij de secretaris-generaal van de Europese Rondetafel van Industriëlen (de ERT). Een belangrijke lobbyclub waar zo'n 50 machtigste CEO's van Europa in zitten, zoals Shell, Volvo, Nestle, Heineken, Vodafone. In die hoedanigheid zit meneer Heemskerk aan tafel met mensen als Von der Leyen en Macron. Daarvoor was hij bewindvoerder bij de Wereldbank, waar hij zowel Nederland als Oekraïne in zijn portefeuille had.

Bij Poetin aan tafel

Van 2007-2010 was hij staatssecretaris van Economische Zaken in Balkenende IV. In die hoedanigheid zat hij in 2007 aan tafel met Poetin, toen sloten hij en Balkenende een miljardendeal over gasleveranties aan West-Europa met Poetin. Heemskerk: "In 2007 deed Poetin heel erg zijn best om gerespecteerd te worden. Hij beloofde toen we aan tafel zaten met ondernemers, daar stond een kwartier voor maar hij nam er twee uur voor." Hij kijkt er toch een beetje dubbel op terug: "We zijn achteraf gezien te naïef geweest."

Als iemand die Poetin van dichtbij heeft meegemaakt, schat Heemskerk zo in dat het kandidaat-lidmaatschap van de Europese Unie van Oekraïne, niet zo’n druk zal zetten op Poetin. "Ik denk dat dat meevalt, Poetin trekt zich niet zoveel meer aan van de rest van de wereld", zegt Heemskerk. "Ik denk dat het veel doet voor Oekraïne zelf. Dat ze zien dat ze onderdeel zouden kunnen worden van Europa. Dat geeft een boost."

Sancties zijn moreel juist

Wel vindt hij het goed dat de sancties tegen Rusland er zijn. "Het is moreel juist", zegt Heemskerk. "Maar uiteindelijk zijn sancties geen echte wapens. Tanks, daar win je de oorlog mee. Sancties helpen om Rusland iets te verzwakken, maar we moeten niet al te veel denken dat die sancties de oorlog gaan stoppen." Volgens Heemskerk moet er meer een Europese, eenduidige lijn worden getrokken in het uitvoeren van de sancties.

"Je ziet ook in Europa dat heel veel lidstaten het net wat anders uitleggen, ook over de sectoren heen."

Volgens Heemskerk wordt Europa zelf ook getroffen door de sancties: "Amerika wil nog meer sancties. Dat is relatief makkelijk want zij betalen de prijs niet. Europa wordt er relatief het hardst door getroffen." Maar er is nog geen paniek bij het grote bedrijfsleven. Heemskerk: "Sterker nog, er is steun voor de sancties. Veel bedrijven doen zelfs extra bovenop de sancties."

Hoekstra kan beter

Ook vindt Heemskerk dat de coördinatie van de sancties vanuit Nederland – onder leiding van minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra - wel beter kan. "Hoekstra had Stef blok nodig om het op orde te brengen. Ik geloof niet dat Wopke Hoekstra nou het beste optreden heeft gehad in de Tweede Kamer", aldus Heemskerk.

Kaag is aan het knallen

In Europa heeft Hoekstra ook vrij weinig invloed, vergeleken met zijn collega's Kaag en Rutte. Heemskerk: "De minister van Financiën is belangrijker voor en in Europa. Kaag zit in de Eurogroep bijvoorbeeld." En Sigrid Kaag doet het goed als minister van Financiën volgens Heemskerk: "Kaag heeft voorstellen gedaan samen met de Fransen. Ze maakt slimme coalities. Volgens mij is ze blij met deze plek. Jeroen Dijsselbloem was machtig en gezaghebbend, Kaag kan die rol ook op zich nemen."