Extraparlementair kabinet: reëele optie, maar ideaal is het niet

'Probleem wordt weggemoffeld'

Volgens hoogleraar Staatsrecht Paul Bovend’Eert is een extraparlementair kabinet een reële optie, maar ideaal vindt hij het niet. Het werkelijke probleem wordt er volgens hem niet mee opgelost. "Het probleem wordt in feite weggemoffeld, maar ligt nog steeds op tafel. Want wie gaat die coalitie vormen? Doe je dat met vier, vijf of zes partijen?"

Als er voor deze constructie gekozen wordt en er geen regeerakkoord komt, lijkt het hem wel wijs om toch een "paar goede afspraken" te maken voor de stabiliteit.

Stevige bewindspersonen

Onno Hoes was verkenner in de provincie Limburg. Die provincie wordt nu bestuurd door een soortgelijke constructie. Hij denkt een extraparlementair kabinet een goede oplossing is, mits er duidelijke afspraken en regels zijn.

Voorwaarde is wel dat er een stevige kabinetsploeg gevormd wordt. "Het moet echt een team zijn wat goed kan managen, maar die ook de verbinding met de Kamer legt." De tijd dat je met een coalitie en een regeerakkoord sowieso een meerderheid in de Kamer hebt, is dan voorbij, zegt Hoes.

Omdat de bewindspersonen veel meer moeten overleggen met de Eerste- en Tweede Kamer vindt hij dat er een grotere kabinetsploeg moet komen.

Kleine partijen

Voor kleine partijen is deze constructie een uitkomst, denkt Hoes. "Zij kunnen zich meer laten gelden. Dat heb ik in Limburg ook gemerkt. Juist de kleine fracties zijn heel blij met deze constructie omdat iedere discussie in principe weer open ligt."

Omdat er niet meer gesproken kan worden van een coalitie tussen partijen, hebben kleine partijen ook de kans om een meerderheid te krijgen voor een plan. "Iedere dag ontstaan er nieuwe meerderheden per thema. Dit is ook goed om meer draagvlak te krijgen in de samenleving en dat is juist nu hard nodig", aldus Hoes.

'Voor twee jaar, dan verkiezingen'

Oud-minister Jan Pronk zat in het kabinet-Den Uyl van 1973 tot 1977. Dat komt nog het dichtste bij de constructie van een extraparlementair kabinet. Pronk prefereert nog steeds de opties van een meer- of minderheidskabinet. "Stap toch alsjeblieft over je schaduw heen", zegt hij tegen de politici in de formatie. "De problemen van nu zijn zo groot."

Mocht er toch voor een extraparlementair kabinet gekozen worden, dan denkt hij ook dat er politieke zwaargewichten moeten worden aangetrokken om de ingewikkelde ministersposten te bezetten.

Hij vindt dat dit kabinet dan maar twee jaar moet aanblijven. "Je zou een dergelijke constructie voor twee jaar willen en dan moet je verkiezingen houden. Dan is er een heleboel gebeurd en gedaan. Ook zijn er plannen afgewezen. Dan weten mensen echt waar ze voor stemmen."