Dit mag volgens jullie niet ontbreken in een nieuwe grondwet

Inwoners van Chili stemden afgelopen weekend over een nieuwe grondwet. In het document - geschreven door 155 burgers - stonden vergaande voorstellen. Denk aan gratis onderwijs, een vrouwenquotum en speciale rechten voor de natuur. Het voorstel voor de nieuwe grondwet heeft het niet gehaald, weten we inmiddels. Maar het riep wel de vraag op: Hoe zouden we zoiets in Nederland aanpakken?

Recht op abortus

Sylvia Schaffrath dat - wat haar betreft - het recht op abortus aan onze Grondwet moet worden toegevoegd. Ze schrijft: "Vrouwen in Nederland denken ten onrechte dat dit een recht is, en dat het veilig is, gegarandeerd. Het tegendeel is waar."

Voermans benoemt artikel 11 van onze Grondwet waarin onze lichamelijke integriteit in brede zin is beschreven. Iedereen mag zelf bepalen wat er met zijn of haar lichaam gebeurt. Dat zou je "indirect" kunnen zien als een recht op abortus. In de praktijk hebben ligt de beslissing bij artsen. Het staat dus "niet als zodanig" in de grondwet. Dat kán wel, zegt hij. "Dat zou je kunnen doen."

Recht op schone lucht

Janna Kodde van de Spraakmakers Community wil dat het recht op schone lucht wordt vastgelegd in grondwet. Zoiets bestaat eigenlijk al, zegt hij. Voermans geeft aan dat artikel 21 stelt dat 'de overheid zich inzet voor verbetering van een goed leefmilieu'. Er zijn bovendien veel internationale verdragen met streefwaarden voor schone lucht.

Voermans waarschuwt voor grondwetten met lange lijsten van gespecificeerde rechten. "Wat was probleem Chileense grondwet? Die beloofde allerlei dingen waarvan je al wist, als keek naar Chileense staatskas, dat ze die never nooit waar kunnen maken." Vaak komen "repressieve" regeringen met dit soort mooie lijsten, zegt de hoogleraar. Hij noemt het "nepconstituties om de schone schijn op te houden."

Houd rekening met de minderheid

Adem Mustafa Negash nog weten of er volgens u elementen in de verworpen Chileense grondwet zitten die bruikbaar zijn voor onze eigen grondwet? "Als je ‘m leest is ‘ie wonderschoon", zegt Voermans. Eigenlijk te wonderschoon, volgens hem. "Wij zijn net als Chili een land van minderheden. Dan moet je het hebben van coalities en compromissen en moet moet je niet iets in de grondwet zetten dat dit in de weg gaat staan."

Beperk het ambtstermijn voor de premier met maximaal twee termijnen, stelt luisteraar Theo van der Wal voor. Die vraag heeft Voermans al eerder behandeld.