Docu Rutte 'laat glimp van heel andere oud-premier zien'

De premier liet voor het eerst een filmploeg toe in het torenkamertje. Waarom? "Om geschiedenis door te kunnen geven", volgens Ornstein. Voor een eerste documentering over het dagelijkse werk van een Nederlandse premier vond Rutte het belangrijk om transparantie te geven. "Iets neerzetten, ook om aan toekomstige generaties door te kunnen geven", zegt Ornstein.

Schut vertelt dat Rutte door zijn ervaring ontzettend mediabewust is: "Een perfecte beeldregisseur van zichzelf. De eerste tien dagen een pantser waar je lastig doorheen kwam." Tijdens momenten waarop hij meer ontspande werd er meer mogelijk, vertelt de regisseur. "Fragmenten waarbij hij niet bewust was van de camera, vertellen het meest over wie hij is."

'Machinekamer van de macht'

Vanaf een jonge leeftijd was Rutte lid van de Jongerenorganisatie Vrijheid en Democratie (JOVD), waar hij leerde om mensen van zich af te schudden. "Ogen op de bal van de macht en problemen direct oplossen, hij wacht nooit", vertelt Schut. Volgens hem voerde de oud-premier zijn positie uit als een topmanager van een bedrijf.

"Iedereen vertelde open over de driftbuien van Rutte. Zo vloog er weleens een stoel door de kamer", zegt Schut. Deze vurige uitspattingen zijn nooit op beeld vastgelegd, maar kwamen, volgens mensen uit Rutte's omgeving, wel degelijk voor. Eenmaal ernaar gevraagd, reageert de premier dat hij hier meer in het begin van zijn carrière last van had: "Momenteel hoogstens maar een à twee keer per jaar." Wel valt daarbij op, volgens Ornstein, dat hij het meteen goedmaakt met de betrokkenen. "Weer dat direct oplossen."

Ornstein verraste het hoe Rutte het mechanisme van de macht in zijn hand wist te houden. "Er zijn zoveel mensen op deze positie uit geweest." Volgens Ornstein zit de kracht van de oud-premier in zijn spraak die ontzettend sterk en handig is en in dat hij niet ideologisch gedreven is. "Dan ben je niet kwetsbaar."

Eenzaam aan de top

Voor de camera kan Rutte goedgeformuleerde antwoorden en scriptjes uitspreken, aldus Schut. "Hij geeft per onderwerp steeds exact hetzelfde antwoord." Maar toen de regisseur op emotioneel of persoonlijk vlak doorvroeg, zag hij iets anders: "Opeens gaat er een luikje open en zie je een glimp van een hele andere Rutte." Zo ligt het overlijden van zijn moeder zeer gevoelig, maar ging Rutte weer snel aan het werk na het verlies. “Je ziet dat hij ermee worstelt, maar hij wil dan toch constant de professional zijn", zegt Schut.

De oud-premier heeft momenteel drie maanden vrij voordat hij zijn nieuwe positie als secretaris-generaal van de NAVO gaat bekleden. De regisseur vertelt dat Rutte iedere dag van zijn vakantie heeft volgepland. "Hij kan moeilijk stilzitten."

Vriendenschap

Of dat Rutte een controlfreak maakt? Naar eigen zeggen valt ook dat allemaal wel mee. Al heeft goede vriend Jort Kelder daar wel zijn eigen mening over: "Hij laat het blijken alsof hij de controle loslaat, maar uiteindelijk zitten we alsnog bij het tentje van zijn keuze." Daarnaast houdt de oud-premier graag vast aan patronen en routines. Volgens Rutte is de zekerheid in routines fijn, dan weet je waar je aan toe bent.

In de documentaire komen er verschillende vrienden van Rutte aan het woord. Onder andere, zoals eerder genoemd Jort Kelder, maar ook senator Koen Petersen en jeugdvriend Lodewijk Dekker. "Na het gesprek met Lodewijk kwamen we echt dichter bij de persoon Rutte", zegt Schut.

"Hij is zeer trouw in zijn vriendschappen en heeft verschillende vriendenkringen die weinig met elkaar in aanraking komen", zegt Ornstein. "Dat heeft hij ingedeeld in verschillende compartimenten. Het opdelen in verschillende compartimenten zie je terug in zijn verhoudingen binnen de politiek."

Huisje...

Rutte woont nog steeds in hetzelfde huis als het eerste dat hij na zijn studententijd kocht. Hier woonde hij een tijdlang samen met de 80-jarige moeder van jeugdvriend Lodewijk Dekker, waaraan hij een deel van de woning verhuurde. "Zijn huis is voor iedereen om hem heen een mysterie", zegt Schut. "Zelfs zijn beste vrienden zijn de laatste paar jaar niet in zijn huis geweest. Dat is het laatste stukje dat echt van hem is." En zo was ook de cameraploeg van Ornstein en Schut niet uitgenodigd om de woning te betreden.

Afscheid nemen bestaat

"Hij was wel uitgeregeerd." Volgens Ornstein had het land behoefte aan een nieuwe premier. Rutte voelt zijn verantwoordelijkheid voor het premierschap als iets groots en is blij dat hij het kan overdragen, maar heeft ook wel moeite met het loslaten. "Ik ken geen premier die zo mooi afscheid kon nemen als Rutte", vult Schut aan. Kritiek en haat krijgt Rutte weinig mee volgens de regisseur, aangezien hij geen social media heeft en soortgelijke achterklap ook niet online leest. "Op straat wordt hij ontvangen als een soort popster waar mensen steeds mee op de foto willen."

"Ik denk dat Rutte zelf de documentaire een zeven en 'n halfje zou geven", zegt Ornstein. "Al is het alleen voor de buitenwereld. Al zal hij delen ook wel moeilijk eraan vinden."

De documentaire RUTTE is vanaf 4 september te zien op Videoland.