Aanpak bijstandsfraude komt angstaanjagend overeen met toeslagenaffaire

Sinds 2015 kent Nederland de participatiewet, ingevoerd door onder andere toenmalig minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Lodewijk Asscher. De gedachte achter die wet was goed, zegt Knijn. "Het idee was niet slecht. Het idee was om de mensen uit de bijstand zoveel mogelijk te laten participeren en om die reden is de tegenprestatie ingevoerd in deze wet."

Niet het gewenste effect

Toch heeft de wet niet het gewenste effect gehad. "Wat over het hoofd is gezien, is dat de wet zo streng in elkaar is gezet, dat het voor mensen in de bijstand heel onduidelijk is wat er van ze verwacht wordt en wat ze mogen verwachten van de uitvoerders van de bijstandswet. Met name de inlichtingenplicht, die er altijd al was, is enorm strak aangedraaid", vertelt Knijn.

Volgens Knijn komt nu boven tafel dat het geen incidenten meer zijn, maar dat mensen strak worden gehouden aan de inlichtingenplicht. In de media kwamen de afgelopen dagen diverse voorbeelden naar boven van de uitwerking van de wet. Zo was er de mevrouw uit gemeente Wijdemeren die een fikse boete kreeg toen bleek dat ze één keer per week boodschappen van haar moeder kreeg.

In het programma Kassa van BNNVARA kwam een moeder aan het woord die gekort werd op haar bijstand, omdat haar dochter zakgeld kreeg van haar ex-man. Ook werd ze gekort als haar dochter iets kreeg terugbetaald dat ze zelf had voorgeschoten.

Overeenkomsten toeslagenaffaire

SP-Kamerlid Renske Leijten ziet grote overeenkomsten met de toeslagenaffaire, waar zij haar tanden in heeft gezet de afgelopen jaren. Een parallel is dat het ook om een hele strikte wet gaat, waar je je tot in de kleinste details aan moet houden en anders als fraudeur wordt aangemerkt.

Leijten ziet nog een parallel met de bijstandswet: "Je krijgt een omkering van de bewijslast. Als je dan dingen verweten wordt, dan kan je je niet goed verweren. Die paralellen vind ik angstaanjagend."

Uitwerking van beleid

Knijn is er niet van overtuigd dat er snel iets gedaan kan worden aan de problematiek rondom de bijstandsfraude. "Daarvoor is het een te complex vraagstuk." Leijten vindt vooral dat er vooruit gekeken moet worden om te zorgen dat de politiek weer mensen kan gaan helpen, in plaats van de huidige politiek die mensen vooral tegenwerkt. "Die politiek maakt dat je geen uitwassen ziet in deze affaires, maar gewoon de uitwerking van beleid. Dat zien we nu pas, omdat er nu pas zoveel zaken zijn waarvan we zeggen dat het onrechtvaardig is."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.