Lokaal referendum vaak onduidelijk, bijvoorbeeld in Amsterdam: 'Geen kiezer begreep dit'

Het stadsbestuur van Amsterdam wilde met de zogenoemde 'Hoofdgroenstructuur' zorgen voor bescherming van het groen in Amsterdam. Sommige stukken groen mogen niet bebouwd worden. Een groep inwoners is het niet eens met het beleid en organiseerde een referendum. Zij hadden overigens succes: het merendeel van de kiezers (59%) stemde tegen.

Amsterdammer Ilian Klinkhamer besloot donderdag voor de Hoofdgroenstructuur te stemmen. "Met mijn dochter op mijn arm heb ik even gegoogeld om te kijken of ik een paar kernwoorden kon vinden. Al snel las ik: wil je meer groen, moet je voor stemmen. Toen ik daar later op aangesproken werd, bleek dat ik dan juist tegen had moeten stemmen", vertelt hij. "Ik heb het verkeerd begrepen." Hij was overigens niet de enige: in verschillende media kwamen kiezers aan het woord die het referendum niet begrepen.

Boogers snapt wel dat Klinkhamer het niet begreep. "Als je voor die plannen zou stemmen, dan staat er dat ze ook groen willen, maar minder groen en beter beschermd. Ja, dan wordt het al zo ingewikkeld. Je moet de kiezer er pas over laten uitspreken als het concreet wordt. Dit is veel te abstract", stelt hij. Een campagne had geholpen, denkt hij: “Als voorstanders en tegenstanders het hadden uitgelegd, hadden meer mensen het begrepen."

Ook in andere plaatsen waar een referendum was, werd er geklaagd. In Alkmaar werd er gestemd over een vuurwerkverbod. Het Noordhollands Dagblad sprak een tegenstemmer, die tegen stemde omdat ze tegen vuurwerk was. Het referendum ging echter over het verbod, dus ze had voor moeten stemmen. Ook in Haarlem, waar gestemd werd over betaald parkeren, werd gesproken over 'een belachelijke vraagstelling'. In Katwijk was het referendum 'onnodig ingewikkeld', volgens sommigen.

Betaald parkeren

Ook in Den Haag lijkt er een referendum over betaald parkeren te komen. Richard de Mos van Hart voor Den Haag promoot momenteel een burgerinitiatief daarover. In tegenstelling tot de andere referenda, wordt die in Den Haag wél begrijpelijk, denkt hij: "Een referendum moet inderdaad heel specifiek zijn, anders wordt het heel onduidelijk waarover je stemt. Bij ons gaat het over de uitbreiding van betaald parkeren naar de hele stad, ja of nee."

Haarlem en Katwijk waren overigens vrij duidelijk: in beide gemeenten stemde de overgrote meerderheid tegen de uitbreiding van het betaald parkeren (in Katwijk 75%, in Haarlem zelfs 82%). De kans is aanwezig dat dit ook in Den Haag gaat gebeuren, want lokale referenda worden vaak op tegen uit. "Zo’n referendum wordt vaak aangevraagd omdat het onderwerp erg omstreden is, omdat het niet voldoende wordt gedragen door de bevolking. Dan zie je vaak veel tegenstemmen", zegt Boogers.

Het vierde referendum van afgelopen donderdag, in Alkmaar, kwam overigens op vóór uit (65%). Dit ging over het vuurwerkverbod. "Het kan dus wel", aldus hoogleraar Boogers.