Welke waterproblematiek speelt er in Tadzjikistan?

"Tadzjikistan is waterrijk", vertelt landbouwsocioloog Irna Hofman in NOS Met het Oog op Morgen. Ze heeft een aantal jaar gewoond in het land. "In de regio is Tadzjikistan hét land waar andere landen afhankelijk van zijn voor water. Het is ook rijk aan gletsjers, in de context van deze conferentie, maakt dat een belangrijk land. Tadzjikistan heeft extremen: het heeft gletsjers met veel smeltwater, maar ook valleien met extreme droogte."

Problematiek door klimaatverandering

Hofman vertelt dat klimaatverandering voor steeds meer problemen zorgt in het land. "De gletsjers smelten, waardoor er in de hoge bergen veel vaker aardverschuivingen en lawines voorkomen. Veel mensen kunnen zich daar niet tegen wapenen."

Door het smeltwater kan de landbouw op korte termijn meer water gebruiken, maar op lange termijn betekent dat er steeds minder water beschikbaar zal zijn. "Dan krijg je steeds meer droogte. In Tadzjikistan krijgen mensen steeds meer met die twee kanten te maken."

Water wordt gebruikt voor alles

Het grootste gedeelte van het land woont op het platteland. "Mensen zijn niet aangesloten aan iets als een waterleiding. Je hebt vaak in dorpen kleine kanaaltjes, die tijdens de Sovjettijd zijn gebouwd. Daar halen mensen hun water uit met emmers", vertelt Hofman. Dat water wordt gebruikt voor alles. "Voor het koken, wassen, voor van alles. Dat is ook het water dat in het groeiseizoen voor de landbouw gebruik wordt. Tot voor kort was het ook zo dat zodra er een tekort aan water dreigde, voorrang gegeven werd aan de katoensector. Dus niet aan voedselgewassen."

Afhankelijk van donoren

"De staat stelt zich heel afhankelijk op van donoren. De Wereldbank, de Aziatische Ontwikkelingsbank en de Europese Unie zijn de organisaties en instellingen die projecten financieren." Het zijn projecten als waarschuwingssystemen en onderzoeken die kijken naar welke landbouwproducten toekomstbestendig zijn.

Bijzondere samenwerking tussen Nederland en Tadzjikistan

Waarom heeft juist Tadzjikistan zijn hand opgestoken om deze conferentie te organiseren, als het zelf zoveel problemen ondervindt? "Ik zie dat echt als zich profileren als leider. Om ook aandacht te vragen en zich echt als leider op te stellen in de regio. Zij hebben baat bij de aandacht."

Het is bijzonder dat Nederland en Tadzjikistan nu samen een waterconferentie organiseren. "Er zijn niet veel formele samenwerkingen. Nederland is wel actief in Tadzjikistan, maar het gaat vaak onder de vlag van de Europese zin. In die zin is er niet echt een hele nauwe samenwerking. Het is echt bijzonder."

Hofman verwacht niet veel van de conferentie. "Ik ben altijd wel sceptisch als het gaat om zulke grote toppen. Van wat ik heb gezien gaat het bij deze top om het samenstellen van een actieplan. Dat gaat om vrijwillige toezeggingen, dus dan is de vraag wat er uit voort gaat komen."