'Individuele ambtenaren Belastingdienst vervolgen is buitenproportioneel'

De komende tijd zal een speciale commissie van de Tweede Kamer onderzoek doen naar het reilen en zeilen bij uitvoeringsorganisaties zoals de Belastingdienst. Van Thiel en Omtzigt zullen daarbij allebei ondervraagd worden.

Corruptie

"Strafrechtelijk onderzoek doe je als er sprake is van corruptie of verrijking en dat is hier niet het geval", vindt Van Thiel. "Dat er onderzoek wordt gedaan naar wat er is gebeurd, is prima. Maar dit vind ik echt niet gepast," stelt de hoogleraar.

Omtzigt vindt dat er in deze situatie sprake is van uitzonderlijke omstandigheden. Weliswaar is er geen sprake van corruptie - het geld is immers niet de zakken van ambtenaren verdwenen - maar mensen hebben wel geld moeten betalen dat ze niet hadden hoeven betalen. "Dat is gewoon strafbaar, het staat in het wetboek van strafrecht!" zegt Omtzigt, die zich afgelopen jaren in de Tweede Kamer inzette voor gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire.

Daarnaast ligt er al drie jaar een uitspraak van de Raad van State dat het niet klopte wat de Belastingdienst deed en zeiden ook de Autoriteit Persoonsgegevens en de Tweede Kamer dat. Zelfs intern lag er een memo van juristen die zei dat er iets moet veranderen. "Als je dit dan niet doet, loop je tegen het strafrecht aan", aldus de CDA'er.

Opdrachtgevers

Omtzigt vindt wél dat niet de laagste bediende moet worden vervolgd. "Ik hoop dat men vooral kijkt naar degenen die hier opdracht toe gegeven hebben, die dat jarenlang geweten hebben." Van Thiel vindt dat eerder de organisatie 'als geheel' aansprakelijk moet worden gesteld.

Van Thiel doet als wetenschapper al jaren onderzoek naar uitvoeringsorganisaties. De vraag is in hoeverre deze organisaties helemaal verantwoordelijk kunnen worden gehouden als er iets mis gaat. Ze wijst erop dat de politiek soms taken en verwachtingen aan uitvoeringsorganisaties oplegt waar die organisaties niet aan kunnen of zelfs mogen voldoen. "Heel veel ligt ook aan het beleid, de politiek en de aansturing van deze organisaties", vindt de hoogleraar. "Dit komt in de beeldvorming vaak niet naar voren."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.