Bram Peper somber over jarige PvdA

Aanleiding voor zijn somberte is dat hij weinig goede hoop heeft dat de kersvers aangetreden leider Lilianne Ploumen de PvdA er deze verkiezingen weer bovenop kan brengen. Volgens Peper mist ze de "vaardigheid". "Ze doet het wel aardig, maar zo zijn er wel meer die het wel aardig doen. Er is meer nodig."

Knock-out

De PvdA leed haar grootste nederlaag in 2017, toen ze met een verlies van 29 zetels op 9 zetels uitkwam. De mastodont zet dat nog eens fijntjes in perspectief. "Als je kijkt naar de verkiezingen in 2012, toen haalde de PvdA bijna 25 procent van de stemmen. En dan naar 2017: nog geen kleine 6 procent. Hoe groot kan een knock-out zijn?" vraagt hij zich hardop af.

Volgens Peper is de partij de laatste jaren te veel met zichzelf bezig geweest. Het adagium dat de PvdA bezig is met het redden van de wereld maar daarbij de mensen vergeet, is iets dat de oud-politicus dan ook cynisch omarmd. "Ja, daar zijn ze verschrikkelijk goed in. Die capaciteit hebben ze nog steeds niet verloren." Een gevolg daarvan zou zijn dat groepen kiezers naar PVV en SP overstapten.

De markt lacht zich rot

Verder terugkijkend, zoekt de van huis uit opgeleid socioloog de verklaring voor de stand van zijn partij onder meer in hoe de overheid zich is gaan verhouden tot de markt. "De verzorgingsstaat is geweldig uitgekleed, ook onder de ogen van de PvdA." Met als gevolg dat de markt volgens hem te veel is gaan overheersen. "Die markt lacht zich rot, want die speelt de overheid op een heel verschrikkelijke manier uit."

Als groot verschil tussen de jaren '90 en nu, noemt Peper de deskundigheid bij de overheid. Volgens hem zijn de afgelopen jaren veel bekwame ambtenaren naar de vrije markt verdwenen waar ze "twee keer zoveel verdienen". Op de vraag of ambtenaren dan meer zouden moeten verdienen, zegt hij: "Goede ambtenaren mag je heel behoorlijk belonen. Naarmate van kwaliteit en betekenis voor de samenleving moet dat kunnen, denk ik."

Ondertussen is de PvdA volgens Peper in hoge mate de relatie met de middenklasse verloren. De volgens hem klassieke achterban. "Met mensen die het moeten hebben van de beschutting van de overheid. Het hoeft geen wiegje te zijn om in te liggen, maar wel een zekere beschutting bieden tegen de tegenslagen van het leven."

"Ik denk dat we in de jaren '90 te veel mee zijn gegaan met een stroming die zei: eigen verantwoordelijkheid, je moet het zelf opknappen." Peper noemt dit op zichzelf geen verkeerd streven, maar stelt dat men gaandeweg het letterlijke 'samen met elkaar leven' in de samenleving te veel uit het oog is verloren.

De inmiddels 80-jarige Peper zat in diezelfde jaren '90 ook zelf aan de knoppen. Zowel als minister van Binnenlandse Zaken als in de rol van burgemeester van Rotterdam. "Ja, ik heb het zelf ook gezien. Het gold ook voor Rotterdam. Er was een enorme drang vanuit het liberalisme, vanuit de vrije jongens, om dingen over te laten aan het bedrijfsleven." Hij erkent daar destijds zelf ook te veel aan toe te hebben gegeven.

Ideologische veren waren bagage

De jaren '90 waren ook de jaren waarin toenmalig partijleider Wim Kok zijn 'ideologische veren' afschudde. Een moment dat vaak wordt aangehaald als men het verval van de PvdA probeert te duiden. Een onjuiste interpretatie, zo valt uit Pepers woorden op te maken. En hij kan het weten: hij was zelf de auteur van de betreffend rede.

Met ideologische veren zegt hij vooral een einde te hebben willen maken aan "het geïdeologiseerd over van alles en nog wat". Met die veren bedoelde hij dan ook niet veel meer dan overbodige en afleidende ideologische tierelantijnen. "In mijn oorspronkelijke tekst stond 'ideologische bagage'. Dat is eigenlijk een veel beter woord. Want ja, daar ben ik ook van op de hoogte. Maar je moet heel praktisch sociaal én democratisch opereren."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.