De wederopstanding van de democratie

Stilstand

Hoewel de politiek aan ons oog is onttrokken, wordt er in Den Haag nog druk vergaderd. "Fysiek komen we zo min mogelijk bij elkaar, maar het werk gaat gewoon door. Het land moet geregeerd worden. Dus ik heb digitaal veel contact met de griffier, met Kamerleden en met fractievoorzitters", aldus Bruijn. De democratie is, ondanks deze crisistijd, dus niet tot stilstand gekomen.

Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog was dit echter wel het geval. Toen besloot eerst de Tweede Kamer niet meer verder te vergaderen onder Duits bewind. De Eerste Kamer had bijna geen keuze, doordat de Duitsers het Binnenhof al hadden overgenomen. Daar vestigde zich toen de Gestapo.

Bevrijding

Pas vijf jaar later, op 20 november 1945 krabbelde onze democratie weer op. Op die dag kwamen zowel de Eerste en de Tweede Kamer weer bij elkaar voor een zogeheten bijzondere verenigde vergadering. Die specifieke vergadering voegt Jan Anthonie Bruijn toe aan het museum van de democratie.

Een verenigde vergadering vindt normaal gesproken eens per jaar plaats. Dat is op Prinsjesdag, wanneer de Koning(in) de troonrede voorleest en zowel de Eerste en Tweede Kamer samenkomen in de Ridderzaal. Wanneer er nog zo'n vergadering wordt gehouden op een ander moment, heet dat een bijzondere verenigde vergadering. Meestal is dit dan ook ter ere van een bijzondere gebeurtenis. In dit geval de bevrijding en terugkeer van beide Kamers naar het Binnenhof.

Bijzondere Verenigde Vergadering 1945

Tijdens die bewuste vergadering las Koningin Wilhelmina de uitgestelde troonrede voor. Ook markeerde het de wederopstanding van onze democratie. Bruijn vindt het belangrijk deze vergadering bij te zetten vanwege de waarde van de democratie: "We denken dit jaar heel veel terug aan 75 jaar bevrijding, maar er is ook iets anders om aan terug te denken. Dat is het herstel van die democratie die toen plaatsvond."

In Bruijn zijn leven werd duidelijk hoe waardevol een democratie is toen hij op treinreis door Europa ging en in Griekenland terecht kwam, dat toen onder kolonelsbewind was. "Wij waren toen op bezoek bij een familie in een klein dorpje. Zij zeiden dat ze twee problemen hadden: armoede en geen democratie. Dat laatste vonden zij veel erger dan het eerste." Dat antwoord maakte indruk op Bruijn.

Museum van de Democratie

De democratie blijft een bestuursvorm die altijd ter discussie staat. Er wordt constant aan geschaafd en er wordt nu zelfs gekeken of de Nederlandse parlementaire democratie nog wel toekomstbestendig is: reden genoeg voor De Nieuws BV om het museum van de democratie te openen.

Elke maandag voegt een gastconservator een stuk toe aan de virtuele collectie die hier te bezichtigen is. Door middel van al die stukken en de verhalen die daarbij horen, vertelt het museum het verhaal van onze democratie.

75 jaar

Hoewel de huidige coronacrisis van heel andere aard is dan de oorlog, doet het enigszins denken aan die tijd. De democratie is weliswaar niet tot stilstand gekomen, maar van zijn eigen 92-jarige vader krijgt Bruijn wel te horen dat de quarantaine maatregelen enigszins doen denken aan de oorlogstijd. "Zijn generatie denkt eraan terug en het is daarom ook belangrijk dat wij daarover nadenken," zegt Bruijn.

Dit jaar is het 75 jaar geleden dat onze democratie in ere werd hersteld tijdens de bijzondere verenigde vergadering. Als het allemaal goed gaat herdenken de Eerste en Tweede Kamer op 20 november dit jaar dat moment, tijdens een opnieuw ingelaste bijzondere verenigde vergadering.

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.