Hoofdeconoom CBS: 'Economische schade laatste lockdown hoger dan omringende landen'

Van Mulligen is te gast in de wekelijkse politieke rubriek De Week van Kee, waarin hij uitleg geeft over de gevolgen van de lockdowns. "Bij deze lockdown hebben wij strengere maatregelen dan de landen om ons heen. Maar aan het begin van de coronacrisis was het juist andersom”, zegt de hoofdeconoom van het CBS. “Het voordeel daarvan was dat de economische impact van corona en de bijbehorende lockdowns wat minder groot was.”

De Nederlandse economie heeft dus eerder in de crisis een minder grote klap gehad vergeleken met de landen om ons heen. “Nadeel was wel dat er in Nederland meer besmettingen en ziekenhuisopnames waren, waardoor de zorgcapaciteit hier een groter aandachtspunt was.” Allerlei mensen moesten naar Duitse ziekenhuizen. Daar was veel kritiek op, ook in het buitenland: “Er werd daar met opgetrokken wenkbrauwen naar ons gekeken."

Waarom nog niet versoepelen?

Vooral in de horeca en cultuursector zijn hele harde klappen gevallen, zegt Van Mulligen. “Begin 2020 moest alles dicht, dat heeft de helft van de omzet gekost”

Toch versoepelen we op dit moment nog niet. “De vorige keren was de kritiek dat het beleid juist te snel versoepelde. Dat was niet altijd een goed idee. Denk bijvoorbeeld aan ‘dansen met Janssen’: 1 prikje erin en gaan met die banaan”, legt Van Mulligen uit. “Toen zagen we een gigantische toename van besmettingen waardoor we in veel landen niet meer op vakantie mochten.”

Cultuur niet in cijfers uit te drukken

De vraag is wel, in hoeverre de gehele economie op z’n gat ligt straks. Niet alle sectoren hebben evenveel last van de lockdown, sommige branches draaien gewoon door. En ook niet alles is in cijfers uit te drukken, legt Van Mulligen uit. “Zo enorm is het economisch belang van bijvoorbeeld cultuur niet. Het is natuurlijk veel meer dan hoe het er in euro’s uitziet. Maar we zitten in een bepaald systeem in onze maatschappij: zodra je iets in cijfers uit kunt drukken, wordt het ook een soort doelvariabele.”

En cultuur hangt volgens hem niet aan cijfers. “Als we het niet kunnen meten, is er geen manier waarop je erop afgerekend kunt worden.” Kunst en cultuur en de waarde daarvan is daar een mooi voorbeeld van. “Maar we weten allemaal: naar een voorstelling of concert gaan, is echt wat anders dan een CD'tje of DVD'tje opzetten”, zegt Van Mulligen.

Dat de cultuursector dicht is, valt voor de gehele Nederlandse economie volgens hem heel erg mee. “Maar voor de acteurs, mensen die de techniek doen en bijvoorbeeld theaters runnen, die hebben er echt wel last van”, zegt de hoofdeconoom van het CBS. “In de cultuursector werken ook veel ZZP'ers die weinig gebruik konden maken van steunpakketten. Als ze geen partner hebben met een stabiel inkomen, zijn ze vaak in financiële problemen geraakt. Dat leed is nog niet geleden.”

Blijvende schade?

In hoeverre de schade voor de economie blijvend is, is een lastige vraag. De schade is voor sommige sectoren wel enorm. “Maar bij de horeca heb ik goede hoop”, zegt Van Mulligen. “Je zag duidelijk dat zodra er weer versoepeld werd, de omzet heel snel weer terug op het oude niveau zat omdat mensen niet konden wachten om weer terug te gaan naar de kroeg of hun favoriete restaurant.”

Neemt niet weg dat er in de tussentijd wel schade is geweest en er wel mensen failliet gegaan zijn. Van Mulligen: “Bij de eerste lockdown is het de schatting dat het de horeca zo'n 4,5 miljard euro aan omzet heeft gekost. En dat is dan alleen de horeca.”

En wie gaat de steun betalen?

Wat de precieze gevolgen zijn van deze laatste lockdown, is op dit moment nog niet in cijfers uit te drukken, want die zijn nog niet bekend. “Maar op basis van voorgaande ontwikkelingen kan je wel een inschatting maken”, zegt Van Mulligen. “Ik sluit niet uit dat het economisch beeld voor Nederland veel slechter is dan voor de landen om ons heen.”

Op de vraag wie gaat de rekening betalen, is de hoofdeconoom van het CBS duidelijk: “Uiteindelijk wordt die rekening een keer betaald. Dat ligt of bij ondernemers of de overheid, dus de belastingbetaler.”