Wat kost een lockdown eigenlijk? (En hoeveel is een mensenleven waard?)

Carl Koopmans onderzoeksdirecteur bij SEO Economisch Onderzoek heeft een schatting gemaakt van wat de kosten van de coronapandemie zijn. Hij keek daarvoor naar de economie in 2020. "De economische groei was toen vijf procent lager dan hij zou zijn geweest. Vijf procent van de economie is ongeveer veertig miljard euro."

Hoogleraar gezondheidseconomie Marcel Canoy plaatst een kanttekening bij de berekening van Koopmans: "Er is een zeker risico dat zo’n bedrag als 40 miljard een magisch leven gaat leiden en dat we onszelf in de put praten. Want waar vergelijken we het precies mee? Niets doen was ook geen optie."

Koopmans erkent die relativering, bovendien had de coronapandemie ook zónder lockdowns geld gekost. "Omdat de hele wereld er last van had, zou dat ook impact gehad hebben op Nederland. Dan was het misschien 10, 20 miljard geweest."

Vraag stellen wel ethisch?

Op zichzelf vindt Canoy het geen probleem om uit te rekenen wat een lockdown kost en wat een mensenleven waard is. "Het bedrag van tachtig duizend euro per gewonnen levensjaar wordt wel eens genoemd. En los van corona moeten artsen dagelijks beslissingen nemen of iemand nog een operatie moet ondergaan. Als we dijken aanleggen denken we ook na wat de kans is dat er een ongeluk plaatsvindt. Maar het moet niet zo plat worden dat het over individuen gaat."

Daan Rovers, filosoof en voormalig Denker des Vaderlands, vindt de vraag wat een lockdown kost heel belangrijk. "Sterker nog, het zou onethisch zijn om de vraag niet te stellen. Iedereen snapt dat die bedragen abstracties zijn. Het is heel zinvol om daarover te praten als het gaat om economie of politiek en wetgeving, maar het is heel anders in een ziekenhuis natuurlijk."

Roovers: "De vraag is niet zozeer: kun je er mee rekenen? Maar de vraag is: op welk niveau moet je hierover beslissen? Wat mij betreft niet in de spreekkamer, daar heb je te maken met individuen. En eigenlijk ook niet in de politiek alleen. Dan krijg je een soort bureaucratisch model waarin politici bepalen hoeveel een mensenleven waard is. Maar het is heel urgent. Corona heeft wel laten zien dat onze zorg niet oneindig is."

Canoy is blij dat de vraag gesteld wordt: "Uiteindelijk is het een politiek en ethische vraag? Daar horen wel mitsen en maren bij, want uiteindelijk is het niet zo simpel dat je kunt zeggen: een mensenleven kost 80 duizend euro en dus moet iedereen maar dood die niet boven de streep valt. Dan beland je in een wereld van cynisme. Het is goed om de kosten en baten van een besluit tegen het licht te houden en vervolgens is het een ethisch en politiek besluit wat je wil gaan doen."