Esmah Lahlah wil dat de participatiewet 'menselijker' wordt

Het GroenLinks-PvdA Kamerlid wil met haar aanpassingen een fundamenteel probleem van de participatiewet aanpakken: "het wantrouwende mensbeeld". In 2015 werd de participatiewet ingevoerd om mensen vanuit de bijstand naar passend werk te begeleiden. "Maar het wantrouwende mensbeeld zie je in de hele wet terug", aldus Lahlah. Ze wil ervoor zorgen dat de wet juist gebaseerd wordt op vertrouwen. "Alles wat wantrouwend en niet menselijk is moet eruit worden gesloopt". Daarom gaat de politica, die in 2021 zelf een maand van een uitkering leefde, haar best doen om alle onredelijke maatregelen eruit te halen.

Verbeterpunten

Een van die dingen die volgens haar moeten worden aangepakt is het 'zoektermijn'. Momenteel worden jongeren onder de 27 jaar vier weken in de wacht gezet voordat ze definitief een bijstandsuitkering kunnen aanvragen. Volgens Lahlah is dit zo'n voorbeeld van onterecht wantrouwen: "Iemand vraagt om hulp en die stuur je dan weg." Veel jongeren raken in die periode uit zicht van de instanties en komen verder in de (financiële) problemen.

Daarnaast wil de politica de regel schrappen dat iemand die tijdelijk wordt opgenomen in een zorginstelling, gekort wordt op zijn of haar bijstandsuitkering. De gedachte is dat je geen uitgaves hebt wanneer je in het ziekenhuis ligt. Maar dit is veel te kort door de bocht, vindt Lahlah: "Het is ongekend dat je moet kiezen tussen je gezondheid of je inkomen om je huur te betalen." Het Kamerlid wil dat er meer maatwerk wordt geleverd in plaats van enkel landelijke kaders.

Landelijk beleid

En hier en daar gebeurt dat ook, met succes. Gemeentes maken de participatiewet menselijker door maatwerk te leveren, maar dat is niet de bedoeling binnen de kaders van de wet. "De norm: vertrouwen, menselijkheid, de menselijke maat, is niet landelijk verankerd (...) Ook komt het helaas steeds vaker voor dat gemeentes zich niet aan het landelijk beleid houden en dat ze daarvoor op hun vingers worden getikt." En juist daarom wil Lahlah deze menselijkheid vastleggen in de participatiewet.

Gisteren bleek al dat de staatssecretaris, Jurgen Nobel (VVD) lang niet op al deze 14 punten zit te wachten. Zo wil hij vasthouden aan de taaleis. Dat houdt in dat je voldoende moet kunnen lezen, schrijven, spreken en luisteren in het Nederlands om de bijstandsuitkering te ontvangen. "Er is de veronderstelling en het wantrouwen dat men de taal niet wil leren. Maar dat is niet zo", zegt Lahlah. Ze wijst naar de flinke bezuinigingen die de afgelopen jaren zijn toegepast op allerlei taalcursussen, die het moeilijker maken de Nederlandse taal te beheersen.

Volgens Esmah Lahlah is 'de participatiewet in balans' een goede eerste stap tot een menselijker beleid. Maar nog niet al het wantrouwen is in dit nieuwe plan verdwenen. Morgen vindt het debat over het herzien van de participatiewet plaats en Lahlah hoopt dat haar punten dan worden overgenomen. En over het prijskaartje dat daar aanhangt, zegt ze: "Investeren in mensen loont altijd."