Partijprogramma laten doorrekenen door CPB? 'Het doet er geen mallemoer toe!'

Engelen hoopt dat in navolging van de SP en BBB meer partijen ervoor kiezen om het CPB links te laten liggen. "Ik hoop dat er eindelijk een debat over die doorrekeningen komt. Op een gegeven moment komen we op de vraag: waar dient het in hemelsnaam voor?", zegt hij.

Die vraag beantwoorden is vrij makkelijk, vindt Engelen: nergens voor. "Alle politieke partijen moeten door de hoepel van het CPB springen om te laten zien dat ze verstandig macro-economisch beleid kunnen voeren. Vervolgens gaan ze coalitie-onderhandelingen aan en we weten allemaal dat daar enorme uitruilen worden gedaan. Als kiezer weet je: ja, het staat allemaal leuk in het programma, maar het doet er geen mallemoer toe…" stelt hij.

Overheidsfinanciën moeten op orde zijn

Voormalig CPB-medewerker Jasper Lukkezen, tegenwoordig hoofdredacteur van het vakblad Economisch Statistische Berichten, vindt de doorberekeningen wél nuttig. Hij noemt de beslissing van de SP en de BBB 'jammer'. "We weten nu minder goed wat er in verkiezingsprogramma’s staat en daar is niemand bij gebaat", vindt hij.

Zelf werkte Lukkezen ook mee aan doorberekeningen. Eigenlijk houdt dit praktisch in dat je inkomsten en uitgaven in een Excelbestand tegen elkaar gaat afwegen. Het dwingt partijen om open te zijn, zegt hij: "We weten dan hoeveel ze aan bepaalde dingen willen uitgeven. De overheidsfinanciën moeten op orde zijn, dat vinden kiezers ook belangrijk."

Systeemverandering

Lukkezen weet Engelen niet echt te overtuigen. Volgens de financieel geograaf is het bij komende verkiezingen zelfs nog zinlozer dan normaal, omdat het land met grote problemen kampt. Er moeten 'stelselwijzigingen' komen in de zorg, het onderwijs en de woningmarkt en daar is het CPB erg slecht in, zegt hij: "Het CPB heeft een model van de Nederlandse economie waarin ze kleine stelselwijzigingen kunnen doorrekenen, maar met stelselwijzigingen houdt het op."

Lukkezen moet toegeven dat dit klopt: het CPB is niet goed met stelselwijzigingen. Maar: "Een groot deel van de politiek zijn geen stelselwijzigingen, dat is de belasting omhoog of omlaag. Daarvan weet het CPB echt wel wat het doet", vindt hij.

Internationaal wordt overigens met jaloezie naar Nederland gekeken, vertelt Lukkezen: "Het IMF en de Europese Commissie zeggen alle andere landen dat ze naar Nederland moeten kijken. Toen ik bij het CPB werkte, in 2012, was er een collega semi-permanent de hele wereld over aan het vliegen om uit te leggen hoe wij dat doen, want iedereen wilde het weten!"