Een minister sluipmoordenaar noemen, mag dat?

Je mag sinds 2001 alles zeggen in het parlement, maar je dient natuurlijk beschaafd en hoffelijk met je collega’s en vooral met leden van het kabinet om te gaan. Het is dus ook niet verwonderlijk dat voorzitter Arib ingreep. Jort Kelder vraagt zich af of er in het verleden niet vaker soortgelijke uitglijders zijn geweest.

Schrappen

“Dat weten we eigenlijk niet”, zegt Peter Bootsma, parlementair historicus en schrijver van het boek Over lijken, over gepeperde uitspraken in de Kamer. “In 1934 werd besloten dat er uitspraken uit de verslagen van de Kamerdebatten, ook wel de Handelingen genaamd, konden worden geschrapt”, zegt Bootsma. Dat was omdat in die tijd zowel de communisten als de NSB de Kamerdebatten gebruikten voor propaganda.

“Hoezo?”, wil Jort Kelder weten. “De Handelingen werden toen nog integraal afgedrukt in de kranten”, zegt Bootsma. Er werden dus in de Kamer dingen gezegd omdat ze dan in de krant terecht zouden komen. Daar is een einde aan gemaakt door te bepalen dat dit soort uitspraken uit de Handelingen konden worden geschrapt.

Lijken

De geschrapte uitspraken werden Lijken genoemd, omdat ze in feite dood waren. Vandaar ook de titel van Bootsma’s boek: Over lijken.

“De pers was toen ook nog heel keurig. Als iets niet in de Handelingen stond maar wel was gezegd werd het ook niet geciteerd in de krant of uitgezonden op radio of tv”, zegt Bootsma. "Lijken werden dus doodgezwegen."

Toch zijn er een paar lijken bekend. Zo heeft Pieter Gerbrandy (Kamerlid voor de ARP) ooit gezegd dat Soekarno een oorlogsmisdadiger was. “En Marcel van Dam wilde ooit een keer zeggen dat Lubbers de boel aan het belazeren was. Hij heeft toen vooraf aan Kamervoorzitter Dolman gevraagd of dat afgehamerd zou worden, die daarop bevestigend antwoordde."

Belubberen

Toen heeft Van Dam het woord belubberen gebruikt, wat toch in de Handelingen is opgenomen. “Ook omdat Lubbers reageerde alsof hij door een wesp gestoken werd, heeft de Kamervoorzitter niet afgehamerd”, zegt Bootsma.

Sinds 2001 wordt er niks meer uit de Handelingen geschrapt en hoeft de voorzitter onjuist taalgebruik dus ook niet meer af te hameren. Wel is het logisch dat Kamerleden worden aangesproken, omdat je dus wel respectvol en hoffelijk dient te zijn.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.