Mark Rutte vertrekt uit de politiek: 'Anders wordt hij een sta-in-de-weg'

"Het is duidelijk dat veel partijen niet meer met de VVD van Rutte wilden samenwerken. Dan wordt hij een sta-in-de-weg voor het voorzetten van de politiek. Dat wil hij niet op z'n geweten hebben, denk ik", aldus Kruifhof, die de stap van Rutte niet zag aankomen. Toch denkt hij dat het geen makkelijke keuze moet zijn geweest: "Mark Rutte is getrouwd met de politiek."

Verrast

Ook politiek duiders Peter Kee en Joost Bekendam werden verrast. "Toen ik Rutte een halfjaar geleden in het Catshuis sprak, was hij juist nog zo enthousiast om de strijd aan te gaan met Frans Timmermans. Daar had hij zo’n zin in. We dachten allemaal dat hij tot zijn pensioen door zou willen", aldus Kee.

Rutte deed zijn verklaring voorafgaand aan het Kamerdebat over het aftreden van zijn vierde kabinet. Volgens de premier staat zijn beslissing los van de ontwikkelingen van afgelopen weken. Hij doelt daar op de onenigheden over het asielbeleid binnen de coalitie. Hierdoor trokken de vier partijen vrijdagavond de stekker uit het kabinet.

Van gedachten veranderd

Vrijdag zei de premier nog bij de persconferentie dat hij de energie en ideeën had om door te gaan. Maar ergens dit weekend is Rutte van gedachte veranderd. "Misschien dat hij wel met één of twee mensen heeft gesproken, maar het besluit neemt hij uiteindelijk wel alleen", zegt Kruithof.

Ook Kamerleden zagen dit niet aankomen. De oppositie wilde een motie van wantrouwen indienen om ervoor te zorgen dat premier Rutte zijn termijn niet zou afmaken als demissionair premier. Het was nog maar de vraag of die motie een meerderheid zou halen. Die motie is nu van de baan.

Opvolger Rutte?

De langstzittende premier krijgt veel lof voor zijn jarenlange inzet voor het land, ook van zijn politieke tegenstanders. Bekendam merkt op dat oud-VVD'er Rita Verdonk op de publieke tribune zit. Zij verloor in 2006 de strijd om het VVD-lijsttrekkerschap. "En ook Geert Wilders, toch zijn andere rivaal, bedankte hem en toen volgde er een breed applaus in de Tweede Kamer", vertelt Bekendam.

De grote vraag is wie Mark Rutte moet opvolgen. Namen die rondgaan zijn Dilan Yeşilgöz, Vincent Karremans, of komt toch Klaas Dijkhoff terug naar Den Haag? "Of de huidige fractievoorzitter Sophie Hermans misschien?", oppert Peter Kee. Maar daar is Herni Kruithof resoluut in: "Nee, geen sprake van."