Links moet antisemitisme steviger veroordelen, vindt Lodewijk Asscher

"Ik denk dat er heel veel ongemak is bij een deel van de Joodse Nederlanders om een soort knuffelbeer van Wilders te zijn", zegt Asscher. "Maar ik denk dat er ook ongemak is omdat de veroordeling van antisemitisme veel steviger mag. Links kan daar meer in doen."

Hierover is hij ook in gesprek geweest met Frans Timmermans, partijleider van GroenLinks-PvdA. "Het is echt belangrijk voor de vele Joodse Nederlanders die juist de sociaal-democratie een warm hart toedragen. Dat ze je zien, dat ze je horen en weten hoe je erin zit. Maar laat dat vooral meer horen, want de verbinding tussen Joodse Nederlanders en de sociaal-democratie is heel oud en die moet overeind blijven."

Dat betekent helemaal niet dat je vóór Palestina of vóór Israël moet zijn, zegt hij: "Je kunt gewoon voor internationaal recht zijn en dus heel kritisch op schendingen van dat recht, zoals Israël lijkt te plegen. Je kunt ook glashelder zijn dat je tegen haat bent, tegen antisemitisme en dat je dat veroordeelt."

Het helpt om een heldere lijn te trekken, vindt hij: "Niet altijd komma of maar, maar duidelijk maken wat je wel of niet accepteert."

Deel van identiteit

Zelf is hij van Joodse afkomst, maar hij vindt het vervelend om daar steeds op aangesproken te worden: "Ik heb ervaren dat een deel van de mensen je telkens probeert te kwetsen op basis van een stuk van je identiteit", zegt Asscher. "Terwijl ik ook Amsterdammer ben, PvdA’er, Ajacied, vader, zoon, en man. Ik heb ook een Joodse achtergrond die van betekenis is, maar als mensen alleen maar die ene sticker plakken, dan vervormt dat ook de werkelijkheid."

Dat vindt hij een vervelende ervaring. "Ik denk dat meer mensen die last hebben van racisme en discriminatie die ervaring hebben om telkens op één onderdeel te worden aangesproken. Dat is niet gezond en moeten we elkaar niet aandoen."

Toenemend antisemitisme

Het antisemitisme neemt flink toe in Nederland. Toch voelt hij zich niet onveilig: "Ik voel me een vrij sterke Amsterdammer en Nederlander. Wat er nu gebeurt is buitengewoon ernstig. Maar ik heb toch niet de behoefte om me daar verder de hele tijd aan over te geven."

Je kunt vooral twee dingen doen tegen antisemitisme, stelt hij: "Daders moeten worden gestraft. En uiteindelijk is onderwijs onze beste garantie van een samenleving waarbij we normaal met elkaar omgaan. Het blijft belangrijk om mensen en kinderen te leren om anderen te beoordelen op wat ze doen, niet op wie ze zijn. Die twee elementen hou ik staande, wat er ook gebeurt."

‘1939-alarmisme’

Parallellen met de aanloop naar de Holocaust ziet hij niet: "Er is haat, er is antisemitisme, er is racisme. Dat kwetst mensen en is gevaarlijk. Niet voor niet staan er bewapende mensen voor de synagoge in Amsterdam. Maar ik voel ook helemaal niets voor ‘het is 1939’ alarmisme. Dat vind ik onzin."

Hij wijst erop dat we een democratie en een rechtsstaat hebben. "Daders worden gepakt zo goed als maar gaat. We hebben een burgemeester die de openbare orde probeert te beschermen met de driehoek. Ik zou geen land weten waar ik liever zou willen wonen dan Nederland."

Lodewijk Asscher was twee uur lang te gast in Dit is de Dag om te praten over zijn aftreden als PvdA-leider, antisemitisme en een leven na de politiek. De aflevering is ook terug te luisteren via je favoriete podcast-app.