Antisemitisme, pogroms en oorlog: Het gevaar van zware termen
- Nieuws
- Antisemitisme, pogroms en oorlog: Het gevaar van zware termen
Het gebruik van termen als antisemitisme, pogrom en oorlog is de afgelopen dagen opgeroepen in reactie op de geweldsuitbarstingen in Amsterdam tegen Israëlische supporters. De vraag of deze termen gerechtvaardigd zijn, is het onderwerp van discussie, vooral nu ze vaak worden gekoppeld aan de gewelddadige incidenten van deze week. Peter Malcontent, docent en onderzoeker aan de Universiteit Utrecht, geeft een kritisch perspectief op het gebruik van zulke zwaarbeladen woorden.
Video niet beschikbaar
Ook de term 'pogrom' werd opgeroepen, onder andere door de Israëlische regering, PVV-leider Geert Wilders en het Centraal Joods Overleg. Burgemeester Halsema van Amsterdam gaf aan zich voor te kunnen stellen dat de situatie aan pogroms deed denken. "Dat is een hele zware term", zegt Malcontent. "Historisch gezien gaat het om grote, georganiseerde aanvallen op Joodse gemeenschappen in de 19e en 20e eeuw, waarbij duizenden mensen werden gedood, verkracht of weggejaagd." Het gebruik van de term in de huidige situatie is problematisch, maar Malcontent erkent dat er wel degelijk sprake was van jacht op mensen, wat "al heel erg is." Het is, zo zegt hij, ongekend in de naoorlogse geschiedenis van Nederland.
"Dit ligt gevoelig, vooral gezien het oorlogsverleden van Amsterdam", zegt Malcontent. "De lokale overheid was toen medeplichtig, en de meeste Joden woonden in Amsterdam. Dit roept veel emoties op."
Politieke risico’s van zware termen
Op internationaal niveau werd er ook fel gereageerd vanuit Israël. Israël beschouwde de incidenten als een bedreiging voor de Joodse gemeenschap wereldwijd en reageerde snel door vliegtuigen en medische teams naar Nederland te sturen. Volgens Malcontent spelen hierbij twee belangrijke factoren een rol. "Israël ziet zichzelf als de vertegenwoordiger van alle Joden in de wereld", legt hij uit. "Het is begrijpelijk dat Israël direct reageerde, gezien hun verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de Joden overal ter wereld."
Daarnaast wijst Malcontent op een strategisch element: "Israël heeft de situatie bewust aangedikt. Door te zeggen 'we vechten tegen hetzelfde kwaad', kan Israël zichzelf presenteren als de verdediger van de Joden, wat hen helpt om steun te verkrijgen in een tijd van kritiek." Dit kan een manier zijn om af te leiden van de groeiende kritiek op Israël, met name over de oorlog in Gaza.
Geen directe gevolgen voor het conflict
Hoewel de incidenten geen directe gevolgen hebben voor het Israëlisch-Palestijnse conflict, hebben ze wel invloed op het debat in Nederland. "We moeten voorzichtig zijn met het gebruik van zulke beladen termen", besluit Malcontent. Het risico is dat zulke termen het politieke debat verder polariseren en mogelijk negatieve gevolgen hebben voor de samenleving.
Abonneer je op onze wekelijkse nieuwsbrief!
Elke zaterdag het beste van NPO Radio 1 in jouw mailbox.
