Moet Rutte zich zorgen maken over NAVO-baan? 'Daarover moet je onderhandelen'

"Ik vind het teleurstellend dat er te elfder ure een kandidaat opstaat, nadat de kat al bijna in het zakje was", zegt Ben Bot, voormalig minister van Buitenlandse Zaken, in NOS Met het Oog op Morgen. "Iedereen dacht dat Rutte zeker die functie zou gaan bekleden. En dat betekent dus dat er opnieuw achter de schermen onderhandeld gaat worden. Het verbaast me niet helemaal, want ik zat er eigenlijk een beetje op te wachten."

Niet ongebruikelijk

Volgens Bot is deze stap van Roemenië niet ongebruikelijk. "Ook al is er een gedoodverfde kandidaat, er zullen altijd een paar andere landen ineens hun vinger opsteken en denken dat ze een poging kunnen wagen. Die willen dan gecompenseerd worden voor het feit dat ze te elfder ure hun kandidaturen intrekken, uiteraard na de nodige druk en veel gesprekken achter de schermen, om te kijken of ze daar een slaatje uit kunnen slaan."

Ook sluit Bot niet uit dat Roemenië zich al heeft verzekerd van steun van een aantal andere Oost-Europese landen. "Dat die gezamenlijk proberen om daar op één of andere manier nog wat extra voordelen uit te krijgen." Het argument van Roemenië is dat zij te maken hebben met de dreiging van Rusland. "Ik vind dat alleen niet zo'n steekhoudend argument, want de NAVO is een verdedigingsorganisatie van 31 landen."

"Daar kan je niet een plukje landen uithalen en zeggen: Die hebben het speciaal moeilijk of die zijn speciaal aan de beurt", gaat Bot verder. "Het gaat erom dat je in dit gevaarlijke stadium een uitstekende leider krijgt, een secretaris-generaal met ervaring die ook z'n mannetje staat in het internationale verkeer en die met name met de Amerikanen op goede voet is."

Band met Amerika

De band met Amerika kan belangrijk worden, verwacht Bot. "Want waar het om gaat spannen de komende periode is natuurlijk, mocht Trump president worden, wat gaat er dan met de NAVO gebeuren? Dan heb je dus een sterke leider nodig die in de onderhandelingen ervoor kan zorgen dat die NAVO intact blijft, zijn functie kan blijven vervullen en met name dat Amerika die NAVO blijft steunen."

Die rol zou Rutte kunnen vervullen, is Bot van mening. "Ik denk dat Rutte veruit de sterkste en betere leider is, die ook meer ervaring heeft en internationaal algemeen bekend is. Ik heb niet het gevoel dat de president van Roemenië een erg bekende internationale politicus is, vergeleken met Rutte. Ik denk ook dat Rutte een redelijke verstandhouding had met Trump. Al hoop ik persoonlijk dat Biden opnieuw de volgende president van de Verenigde Staten wordt."

Alle grote landen in de NAVO staan achter Rutte en hebben dat ook kenbaar gemaakt. Dat is niet zomaar, zegt Bot. "Het geeft een zekere verdeeldheid aan en dat is in dit stadium ongewenst. Je zou liever hebben dat dit glad gestreken wordt, dat Roemenië dus een bepaalde compensatie krijgt. Dat is meestal in de vorm van een mooie positie in dat secretariaat. Daarover moet je onderhandelen."