Piet Adema nog altijd boos om opstappen LTO uit Landbouwakkoord

Na maanden onderhandelen stapt de grootste boerenorganisatie LTO uit de onderhandelingen over een landbouwakkoord. De minister is er nog altijd boos om, zegt hij: "We hebben de plannen niet eens kunnen toelichten."

Stekker eruit

Volgens de minister lag er een mooi aanbod, scherp afgesteld op de wensen die LTO-voorman Sjaak van der Tak een week eerder voorlegde. "Ik ben in die week heel druk bezig geweest om draagvlak te krijgen om echt een paar forse stappen te zetten met z’n allen. En toen trokken ze de stekker eruit."

Adema kon 13,5 miljard euro beschikbaar stellen waarbij de boeren meer vrijheid zouden krijgen om de stikstofdoelen te halen. "Ik vind dat de boeren wel gek zijn dat ze dat niet gepakt hebben", zegt hij. "Het gaat niet alleen om geld, het gaat ook om afspraken die je maakt. Het gaat om duurzaamheidsafspraken, afspraken die te maken hebben met hoe verdelen we de agrarische grond in Nederland."

'Wist wat we in de pocket hadden'

Maar volgens LTO was de minister simpelweg te laat. Oneerlijk, vindt de minister dat verwijt, omdat het kabinet volgens hem niet eens de kans kreeg om het concept-landbouwakkoord uit te leggen. "Kijk, op inhoud kun je eruit stappen. Dat is geen enkel probleem. Maar als je zo’n procedure met elkaar afspreekt, dan moet je die weg ook gaan."

De demissionair minister is gefrustreerd dat hij niet eens de kans meer kreeg om zijn plannen uit te leggen. "Ja, dat voelde niet goed. En dat voelt eigenlijk nog steeds niet goed. Ook omdat ik wist wat we in de pocket hadden."

'Had sneller moeten doorpakken'

Waarom het dan toch niet lukte? "Soms hebben die discussies in het kabinet wel wat lang geduurd. Ook tijdens de onderhandelingen. Dat komt door opvattingen die er zijn, verschil van mening, verschil van inzicht. Sommige ministers wilden de boeren verder tegemoet komen en anderen zaten weer wat meer op de rem."

Dat sommige doelstellingen te ver gingen voor de boeren, dat snapt Adema wel. "We moeten ook eerlijk zijn dat sommige maatregelen gewoon stappen te ver gingen voor een groep in bijvoorbeeld de LTO-achterban."

Hand in eigen boezem

Toch steekt Adema zijn hand ook in eigen boezem, als hij terugblikt op de roerige onderhandelingsmaanden. "In het begin hebben we heel lang met elkaar gepraat over procedures. En ik denk achteraf dat ik op dat moment had moeten zeggen: en nu is het een keer afgelopen, we moeten het over de inhoud gaan hebben", zegt de landbouwminister. "Ik had daar misschien wel sneller moeten doorpakken."

Het had weinig gescheeld of de minister had het bijltje er al snel weer bij neergelegd. "Twee, drie dagen na mijn installatie werd ik 's nachts wakker en dacht ik: weet je wat? Ik bel Gert Jan Segers op, het moet toch maar weer anders." Hij belde niet, maar was wel even in paniek. "Er kwam zoveel op me af."