VS-deskundige Kirsten Verdel over Jimmy Carter: 'One-termpresident met mix van successen'

Sociale rechtvaardigheid

Carter leerde in zijn jeugd al wat hard werken betekent. Zijn moeder was verpleegster en zijn vader was pindaboer. Hierdoor ontwikkelt hij een diep gevoel voor sociale rechtvaardigheid. "Hij had ethiek en eerlijkheid hoog in het vaandel staan en dat kwam niet uit de lucht vallen", vertelt Amerikadeskundige Kirsten Verdel.

Carter heeft een groot deel van zijn jeugd doorgebracht met Rachel en Degan Clark. "Dit waren gekleurde, huishoudelijke medewerkers van de familie. Van hen heeft hij veel geleerd over racisme, sociale rechtvaardigheid, respect, het belang van zorg dragen voor anderen, waardigheid en integriteit. Dat was de basis voor hoe hij zich in zijn hele leven heeft opgesteld."

Nadruk op eerlijkheid

Toen Carters vader overleed, nam hij het pindabedrijf over. Later is hij lid geworden van de senaat in Georgia. Politiek gezien zette hij zich in voor de burgerrechtenbeweging. Hij wilde maken aan de segregatie en focuste daarbij op het belang van onderwijs.

Buiten Georgia was hij volstrekt onbekend en kreeg hij de bijnaam 'Jimmy Who'. Het speerpunt in zijn campagne was dat hij een eerlijke president zou zijn. Dit was, stelt Verdel, een rechtstreekse reactie op zijn voorganger Richard Nixon, die een paar jaar eerder moest aftreden wegens het Watergate schandaal. Maar was Carter niet té principieel om het te kunnen redden in Washington? "Misschien wel", zegt Verdel. "Of iets een succesvol presidentschap is ligt echt aan de bril waar je door kijkt."

Roerige tijd

Carter werd in een roerige tijd gekozen tot president. Hij erfde grote problemen van zijn voorgangers en had met veel binnenlandse en geopolitieke uitdagingen te maken. Bijvoorbeeld het steunen van Mujahedin in Afghanistan. "Dat was nooit de bedoeling, maar heeft wel geleid tot Al-Qaida. Na de invasie van de Sovjet-Unie in Afghanistan, besloot Carter om de Afghaanse rebellen, de Moedjahedien, te bewapenen. Later groeide deze groep uit tot de Taliban en Al-Qaida. Dat was natuurlijk nooit de bedoeling."

"Het was een moeilijke tijd en de economische situatie was niet heel denderend." Ook heeft hij het Panama-kanaal teruggeven aan Panama. "Het was vooral symbolisch. In de decennia erna heb je er ook niemand meer over gehoord. Het is pas nu dat Trump het weer oprakelt, omdat hij denkt dat hij er geld mee kan verdienen. Dat is de manier hoe Trump naar dat soort dingen kijkt. Carter heeft een heel ander beeld."

Mislukte reddingsoperatie

De mislukte reddingsoperatie in Iran heeft "hem zijn presidentschap gekost", vertelt Verdel. "De sjah was in Iran aan de macht en werd door Amerika gesteund, maar in de praktijk was hij een brute dictator. Het volk kwam in opstand en verdreef de sjah. In de ogen van de Iraanse bevolking bleef Amerika hem te lang steunen. Uiteindelijk leidde dit tot een gijzeling die 444 dagen duurde. De reddingsoperatie mislukte. Er stortte helikopters neer en het kostte acht Amerikaanse militairen het leven."

Verschillen Trump – Carter

De verschillen tussen Trump en Carter zijn groot. Voor Trump is geld, macht en aanzien belangrijk. "Trump heeft zelfs zijn 'Trumpcoin' gelanceerd om geld mee te verdienen. Carter zou zoiets nooit doen. Die verkocht zijn pindabedrijf, want dat zou anders een conflict of interest zijn. Volstrekt anders."