Hoe Defensie zorgpersoneel leert omgaan met stress en trauma door corona

Marathon zonder eind

"Het voelt als een marathon waar geen einde aan komt", zegt Pauline van Schijndel in de podcast De Psychische Pandemie. Ze is teamleider op de longafdeling van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg en werd tijdens corona samen met haar collega's vol ingezet. Dagelijks had ze huilende medewerkers aan haar bureau die de (werk)druk niet meer aankonden.

Waar zorgpersoneel opgeleid is om in situaties tussen leven en dood te werken, werden ze in de eerste golf met ongekend veel leed geconfronteerd. Covid had zo’n grillig ziekteverloop dat mensen die ogenschijnlijk goed leken, niet meer zonder beademingsapparaat konden overleden.

Slechtnieuwsgesprekken

Van Schijndel en collega’s moesten meerdere keren per dag slechtnieuwsgesprekken voeren. "Familie snapte het niet. Ze zeiden: hij eet en hij drinkt." Dan moesten zij uitleggen dat de patiënt zonder zuurstofmachine geen kans had te overleven.

De mentale belasting voor zorgmedewerkers was groot en daar is niet altijd aandacht voor. Veel personeel kampt met chronische stress en traumaklachten. Het verbaast psychiater Hans Hendrikx niets als een deel van hen rondloopt met PTSS, zegt hij in de podcast.

PTSS en trauma

Hartkloppingen, slapeloosheid, paniek- en angstaanvallen, nachtmerries, negatieve gedachten, spanning en onrust en het gevoel hebben niet meer 'uit' te kunnen staan. Met dit soort klachten loopt een deel van het personeel rond. Ook Wouter Bondt en Pauline van Schijndel herkennen deze klachten bij zichzelf.

Bondt, die zelf in Kandahar heeft gediend, zag zijn collega’s in het ziekenhuis zwoegen. Maar waar bij Defensie het personeel intensieve, psychische nazorg krijgt, stonden verpleegkundigen er alleen voor. Daarom heeft hij Defensie gevraagd om hem en zijn collega’s te begeleiden.

Hulp Defensie

Het zorgpersoneel ging onder begeleiding van bedrijfsmaatschappelijkwerkers van Defensie met elkaar in gesprek. Waar ligt je grens? Wanneer gaat het mis? De gesprekken zorgden volgens Bondt ook voor een stukje herkenning. "Ik ben niet de enige die slecht slaapt." Uiteindelijk hebben deze groepsgesprekken er voor gezorgd dat collega’s onderling gemakkelijker over hun ervaring praten.

Van Schijndel had zelf veel moeite te herkennen wanneer het misgaat bij haar. "Ik ben bij een van die gesprekken aangesproken door iemand van Defensie die veel 'rode vlaggen' bij mij zag. Toen ik ook lichamelijke klachten kreeg, toen snapte ik wat er bedoeld werd."

De Psychische Pandemie is een podcast van KRO-NCRV en NPO Radio 1 over hoe de coronacrisis veel psychische problemen verergerd heeft. Met extra tips over wat je zélf kunt doen om mentaal fit te blijven.