Drijft Oost-Europa steeds verder af?

Niet iedereen heeft het door maar in het Oosten roert het volk zich. In Wit-Rusland houden de demonstraties tegen het zittende regime maar aan. In Bulgarije is het eveneens onrustig. In Polen wist de conservatieve president Andrzej Duda maar nipt van de liberale kandidaat Rafal Trzaskowski te winnen.

In Hongarije zit Orban (foto) echter nog steeds stevig in het zadel en kwam dit weekend Geert Wilders langs om hem met loftuitingen te overladen. De volgende keer als Wilders het in Nederland opneemt voor de rechten van homo’s moeten we dat kennelijk niet al te serieus nemen.

Corruptie

Deze week ontvangen Tim de Wit en Arend Jan Boekestijn de Volkskrant-correspondent Jenne Jan Holtland. Jenne Jan heeft net een bezoek aan Bulgarije gebracht waar de bevolking te hoop loopt tegen de corruptie van de regering. De oligarch Dogan had onlangs het publieke strand voor zijn villa geannexeerd en laten beveiligen door agenten van de overheid. Dat viel niet goed bij de burgers.

Hans van Baalen, die Dogan goed kent vanuit de ALDE-fractie in het Europees Parlement, probeerde hem nog te steunen via Twitter maar daar werden de Bulgaren alleen nog maar bozer van. Zij willen af van de ontstellende corruptie die door de EU gelden alleen maar erger wordt. Hoe dit gaat aflopen weet niemand.

Hongarije

In Hongarije heeft Orban de vrije pers nog verder gebreideld. De liberale website INDEX werd opgekocht door een bevriende oligarch van Orban. Vervolgens werd de hoofdredacteur vervangen. Weer een medium minder dat Orban kritisch volgt.

Hongarije is een illiberal democracy geworden: wel vrije verkiezingen maar een gebrekkige rechtsstaat. Men mag nog steeds demonstreren. Er is vrijheid van meningsuiting. Maar de onafhankelijkheid van de rechtspraak ligt onder vuur.

Het vreemde is dat Orban vroeger een liberale student was die met een beurs van Soros in Oxford ging studeren. Pas later komen de conservatieve ideeën omdat Orban al vroeg de electorale kracht ervan inzag. In 2002 verloor hij verkiezingen omdat de media kritisch over hem schreven. Orban houdt niet van verliezen. Sommige experts menen dat deze gebeurtenissen hem hebben geïnspireerd tot het indammen van de vrije pers. Orban doet dat slim hij zorgt ervoor dat de advertentie-inkomsten dalen of dat een bevriende ondernemer de krant of website opkoopt.

Jenne Jan legt uit waarom Merkel, Orban niet hard aanpakt. Duitse auto's worden vaak in Hongarije gebouwd. EU-gelden worden gebruikt om de Hongaarse wegen te verbeteren en dat is dus ook een Duits belang. Merel vreest ook dat kritiek op Orban er eindelijke toe leidt dat Hongarije helemaal afdrijft.

Polen

Tot slot aandacht voor de Poolse verkiezingen. Jenne Jan verklaart de verkiezingsuitslag vanuit de Poolse geschiedenis. Polen is eind 18e eeuw van de kaart geveegd. In Jalta was Churchill bereid om samen met Stalin Oost-Europa op te delen. Die geschiedenis heeft het vertrouwen in het Westen geschaad.

Duda heeft gewonnen omdat de door hem gekozen culturele thema’s als LGTB rechten zijn conservatieve achterban op het platteland mobiliseren. Interessant genoeg heeft Duda in Oost-Polen, het gebied waar de Westerse invloed door het historische geschuif met de landgrenzen veel minder is dan in het Westen, de meeste stemmen opgehaald. In het Westen van Polen kwamen de Poolse burgers namelijk in aanraking met de zogenaamde 'Volksduitsers' waardoor zij meer in aanraking kwamen met moderne ideeën.

Kortom weer een interessante aflevering van Europa Draait Door! Luister de aflevering via de site, de app of platforms zoals iTunes.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.