Het gruwelijke verhaal van het Nederlandse slavenschip Leusden

“De Leusden was een schip zo groot als een Amsterdams metrostel, maar dan zaten er 700 mensen in. En dan ook nog aan elkaar geketend”, vertelt historicus Tim Streefkerk in de podcast Strijden ga ik. Samen met collega-historicus Paul de Jong verdiepte hij zich voor die podcastserie van de KRO-NCRV en NPO Radio 1 in het leven, het werk en de nalatenschap van de Surinaamse vrijheidsstrijder Anton de Kom.

Daarvoor spraken ze onder andere met schrijver en historicus Leo Balai die onderzoek doet naar slavenhandel en het scheepsvervoer van tot slaaf gemaakten van West-Afrika naar de koloniën in Amerika. Balai promoveerde met onderzoek naar schip de Leusden en vertelt in Strijden ga ik hoe dat verhaal de gruwelijkheid van de Nederlandse slavenhandel illustreert.

Luiken dichtgetimmerd

“In januari 1738 neemt de kapitein van het schip een verkeerde afslag en kwam op een zandbank terecht in de Marowijnerivier. Het schip liep vast, het roer brak en dreigde te kapseizen”, vertelt Balai. “Toen het veel water maakte, hebben ze de luiken dichtgetimmerd.” Dat terwijl de mensen nog opgesloten zaten in het ruim.

“De volgende dag was het heel stil. Ze waren bijna allemaal verdronken. 664 mensen zijn vermoord. Een paar dagen erna hebben ze de resterende 16 slaven verkocht. En dat was het.” Volgens Balai is dit niet alleen de grootste moordpartij van de Nederlandse, maar van de hele trans-Atlantische slavenhandel samen.

Anton de Kom

In Wij slaven van Suriname, het bekendste werk van Anton de Kom, wordt de kolonisatie vanuit het perspectief van de tot slaaf gemaakten beschreven. De Kom illustreert onder andere de omstandigheden op plantages en aan boord van schepen als de Leusden.

Luister nu naar de eerste drie afleveringen van de podcast Strijden ga ik (KRO-NCRV en NPO Radio 1) over het leven, het werk en nalatenschap van De Kom: