De meest geruchtmakende moordzaak van de jaren '20: de dood van Wijsman

Geen dader én een geheim

Het is één van de meest geruchtmakende moordzaken van de jaren ’20. De zaak is jarenlang niet van de voorpagina’s af te slaan. Omdat er geen dader wordt gevonden én omdat Wijsman een geheim blijkt te hebben. Een geheim dat bijna niemand kent, zelfs zijn ouders niet. Het komt pas na zijn dood naar buiten. Jacques is homoseksueel.

Als dat bekend wordt gaan de media helemaal los. Volgens de sensatiekrantjes die jarenlang aandacht aan de zaak besteden, moet de dader in die kringen worden gezocht. De naam van museumdirecteur Abraham Bredius valt en zelfs die van Prins Hendrik. Hendrik houdt van vrouwen, drank, en, zo gaan de roddels, van jonge jongens. De Haagse hoofdcommissaris François van ’t Sant bemoeit zich ook met het onderzoek. Maar wil hij wel echt de dader vinden? Hij staat bekend als de man die al jarenlang de rommel van de echtgenoot van Koningin Wilhelmina opruimt.

Meer dan een moord

De podcast gaat over meer dan een moord. Het is ook een zedenschets van de jaren ’20 en ’30. Homoseksualiteit was niet verboden, maar wel verborgen en maatschappelijk nauwelijks aanvaard. Niet zelden waren homoseksuelen dan ook het slachtoffer van afpersing en geweld. Zaken waarvan uit schaamte geen aangifte werd gedaan en waarin ook niemand wilde getuigen. En die schaamte frustreert ook het onderzoek naar de dood van Jacques Wijsman.

De wereld van Wijsman is er een waarin een uitgebreid netwerk van mannen elkaar achter gesloten deuren ontmoet. Een wereld waarin geen onderscheid gemaakt wordt tussen rangen en standen. Tot zijn vrienden horen zowel homoactivist jonkheer Jacob Schorer als de acteur Gerard Vrolik en het ‘mainteneetje’ Bleekpoeier Bet.

De vroege jaren ’20, een roerige tijd; het mondaine, maar ook harde bestaan in de steden, de verlokkingen en de criminaliteit. Homoseksualiteit in het vooroorlogse Nederland gaat over burgerfatsoen en de rafelranden.

Wat als de waarheid nooit is verteld?

In deze zaak is niemand veroordeeld en is geen enkele beschuldiging terecht gebleken. Wat als sommige geheimen van Wijsman nooit geopenbaard zijn? Wat als de waarheid nooit is verteld of opgeschreven? Kunnen we die dan wel achterhalen? En kunnen we ermee omgaan als dat niet zo blijkt zijn? Of zijn we gedoemd nog jaren onderzoek te doen en theorieën te ontwikkelen tot we een voor onszelf aanvaardbaar scenario hebben geschreven?