Nieuwe podcast 'Het Venlo-incident': nepnieuws in oorlogstijd is écht van alle tijden

Venlo-incident

Op de desbetreffende dag, 9 november 1939, rijdt een gezelschap van vier heren - bestaande uit twee Britse en een Nederlandse spion, en hun chauffeur - richting Venlo. Hopend dat zij leden van het Duitse verzet treffen om zo gezamenlijk de opmars van Hitler een halt te kunnen toeroepen. Dat loopt anders. Het viertal trapt rechtstreeks in een vakkundig opgezette val van de Sicherheitsdienst. En in plaats van het voorkomen van een aanval in Nederland, wordt deze door het incident juist makkelijker gemaakt.

Desinformatie

Uit het krantenarchief van de KB nationale bibliotheek blijkt dat er nog wel melding wordt gemaakt van dit Venlo-incident, maar dat de regeringspersdienst probeert de berichtgeving erover te censureren. Na verloop van tijd duiken tendentieuze berichten op, waarin de spionnen van een complot tegen Hitler worden beticht.

Wie waren de betrokken spionnen en hoe hebben zij de risico’s van hun operatie zo kunnen onderschatten? Wat is het verband tussen het Venlo-incident en de mislukte bomaanslag op Hitler in München een dag eerder? En welke rol heeft het incident precies gespeeld bij de Duitse inval in Nederland op 10 mei 1940?

Reconstructie

Paul Ruigrok en Huibert Crijns gaan op onderzoek uit. Ze reizen af naar Venlo om ter plekke te kijken wat er is gebeurd. In Amsterdam bezoeken ze de nicht van de Nederlandse spion die betrokken was bij het Venlo-incident. En in Duitsland brengen ze een bezoek aan de neef van de man die écht achter de bomaanslag op Hitler zat.

In vier afleveringen reconstrueren de makers de gebeurtenissen en laten aan de hand van mediaberichtgeving zien hoe desinformatie werd ingezet voor politiek gewin. Het Venlo-incident is een schoolvoorbeeld van informatiemanipulatie, die een blauwdruk lijkt te vormen voor de oorlogscommunicatie van latere jaren.

Benieuwd geworden? Beluister hier, of in je podcastapp alle afleveringen. En wil je meer weten over de makers van de podcast? Beluister dan het gesprek met de twee heren in Kunststof.