Podcast DOCS #3: Klap van de Mallemolen
- Nieuws
- Podcast DOCS #3: Klap van de Mallemolen
Een autovrij hofje in Den Haag met piepkleine huurwoningen is de plek waar talloze grootheden zijn geboren. Jonge kunstenaars van alle disciplines kwamen vanaf de jaren vijftig op de Mallemolen wonen en bouwden er een gemeenschap zonder regels, waar woest werd gedronken en wild gevochten en waar de creativiteit moest ontstaan uit totale vrijheid.
#3 - Klap van de Mallemolen - DOCS
Wonen tussen inbrekers
Op de Mallemolen leefden schrijvers als Jan Cremer en Helga Ruebsamen, beeldend kunstenaar Lotti van der Gaag, cabaretier Paul van Vliet en F.B. Hotz, die later de P.C. Hooftprijs zou winnen, te midden van inbrekers en krakers, om zich volledig te wijden aan de kunst.
Sommigen van hen waren van goede komaf, maar daar wilden ze niets meer van weten, want ook rijkdom werd gezien als beknellend voor de vrije geest.
De groep rond de Mallemolen in 1955, met rechtsboven Barbara, die een sleutelrol zou spelen bij het uiteenvallen van het collectief.
Utopische gemeenschap
Jan Maarten Deurvorst maakte al verschillende verhalen over groepen die hun eigen leefregels bedenken, om te zien wat er met dit soort utopische gemeenschappen gebeurt. Voor deze documentaire ging hij op zoek naar oud-bewoners van de Mallemolen die nog in leven zijn.
Niet iedereen wilde meewerken en maar liefst drie mensen overleden vlak voor hij de kans had om opnames met ze te maken. Maar de kunstenaars die hij wél voor de microfoon kreeg, hadden glinsteringen in hun ogen als ze vertelden over hun jonge jaren in het hofje, vol feesten en vrije seks, lang voordat dat normaal werd in de jaren zestig.
Cabaretier Paul van Vliet (85) herinnert zich de kunstenaar Jos van den Berg, die zo klein was dat hij door iedereen Josje genoemd werd.
Hij woonde ook op het hofje en kwam op het hoogtepunt van het feest tevoorschijn: "Er was een banketbakker gevonden die hem in wilde metselen in cake en slagroom en dan sprong ie eruit, vol met slagroom. In zijn blote reet."
…en dan sprong ie eruit, vol met slagroom. In zijn blote reet
Bandeloze zuipfestijnen
Het grenzeloze bestaan leverde onvergetelijke verhalen op. Maar de anarchie had ook een keerzijde, vertelt Aleid Truijens, biografe van schrijver en trombonist F.B. Hotz. De kinderen die opgroeiden op de Mallemolen waren getuige van bandeloze zuipfestijnen.
Truijens: "Dan kwam hij terug van een optreden en lag de hele vloer vol met stomdronken mensen. En daar liepen kinderen tussendoor." Schrijfster Helga Ruebsamen zag ooit hoe haar dochter 's ochtends de restjes uit de glazen dronk.
Dan […] lag de hele vloer vol met stomdronken mensen. En daar liepen kinderen tussendoor.
De giftige mix van drank en de voor sommigen al te vrije liefde, resulteerde in afgunst en geweld, en uiteindelijk de moord op een van de kunstenaars die als eerste op de Mallemolen terechtkwam. Zo werd de absolute vrijheid, die de voedingsbodem was onder alle creativiteit, tegelijk ook de ondergang van de gemeenschap.
Radio Doc wordt DOCS
Vanaf 1 januari 2021 gaat Radio Doc (NTR/VPRO), hét documentaireprogramma van NPO Radio 1, door als podcast-only programma onder een nieuwe naam DOCS. Met iedere week een kort én een langer verhaal over onderwerpen die mensen in Nederland bezighouden. Luister DOCS in NPO Luister, in je favoriete podcastapp, of via de website of app van NPO Radio 1.