Het dilemma van Rutte III

Voor sommige voorspellingen hoef je niet helderziend te zijn. Het aankondigen van een nieuwe recessie is als roepen dat Trump binnenkort weer iets geks tweet. Het zijn van die dingen die vroeg of laat sowieso gaan gebeuren. En met die recessie lijkt het, net als met die tweet van Trump, eerder vroeger dan later op het programma te staan.

De steeds hoger oplopende handelsoorlog tussen de VS en China, de krimp in Duitsland en de op handen zijnde brexit, zijn bepaald geen vrolijke voortekens. Het zijn donkere wolken die zich aan de horizon samenpakken. Toch groeien wij in Nederland voorlopig nog door. Weliswaar zal de groei minder hard zijn dan we dachten, de rode cijfers zijn nog niet in zicht.

Lichte zorgen

Ondanks die voorspelde voorspoed lijkt het me terecht om toch lichte zorgen te hebben. Lichte zorgen, want vooralsnog lijkt er geen grote crisis op de loer te liggen. Maar er zijn een aantal zaken die de donkere wolken aan de horizon er niet bepaald lichter op maken.

Nee, dan heb ik het niet over gangbare zaken als dat de Nederlandse economie altijd later en harder dan ons omringende landen in een recessie raakt. En niet over het feit dat het door de lage rentestand extra moeilijk is geweest voor Jan Modaal om een financiële buffer bij elkaar te sparen voor zo'n recessie.

Wie echt ongelukkig wil worden, moet naar het grote plaatje kijken. Ondanks de vette jaren na de crisis is de EU en met name de Eurozone nog helemaal niet hersteld van de klappen die ze kreeg.

Paardenmiddelen

Tijdens en na de crisis zijn paardenmiddelen ingezet om ons er weer bovenop te krijgen. Met een extreem lage rentestand en 'quantative easing' - op z'n simpelst gezegd: geldscheppen om de economie aan te jagen en de rentestand nog lager te houden- werd fors geschut ingezet. Pas vorig jaar werd die 'quantative easing' gestopt en de rente staat nog altijd bizar laag.

Het betekent eigenlijk dat de dokters van de economie niet zo gek veel middelen meer hebben om een nieuwe patiënt er bovenop te helpen. Je zou het kunnen vergelijken met een ziekenhuis vol overwerkte artsen, waar het verband zo goed als op is, de medicijnvoorraad te wensen overlaat en de bedden net weer vrij zijn. Niet echt de plek waar je opgelapt wil worden.

Duivels dilemma

Met die wijsheid in het achterhoofd ontstaat voor het kabinet een duivels dilemma. Eigenlijk wil Rutte III niets liever dan de eigen kernbelofte inlossen. Eindelijk moeten de middengroepen iets gaan merken van de economische voorspoed. Hier en daar een cadeautje aan de hardwerkende Nederlander uitdelen is daarmee misschien verleidelijker dan ooit.

Tegelijkertijd zijn er dus die donkere wolken uit het buitenland. Ook liggen er al behoorlijke rekeningen voor deze coalitie. Voor het Klimaatakkoord en Pensioenakkoord worden miljarden gereserveerd. Zoveel ruimte is er dus ook weer niet. Waarmee het zeer te verdedigen is om de hand voorlopig juist op de knip te houden.

Zo langzamerhand wordt het steeds moeilijker voor deze coalitie om zowel te doen wat het nodig vindt als wat ze beloofd heeft. Uiteindelijk zal het daarom een keuze moeten maken. Of we gaan die vooruitgang voelen, of we bereiden ons voor op de volgende tegenvallers.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV