Minder douchen is leuk maar het echte probleem is uitbuiting

Ik vind het snoezelig allemaal, die milieumaatregelen. We moeten minder water, elektriciteit, fossiele brandstoffen, hout en vlees gaan gebruiken want het einde van de wereld nadert in rasse schreden. Dus installeren we zonnepanelen en regentonnen, gaan we elektrisch rijden, zeggen we collectief onze gasconsumptie vaarwel, terwijl we ondertussen geen hout meer durven kopen en geen vlees meer durven eten. Want vlees eten is dubbel fout: je doodt het dier en de planeet met elke frikadel en kroket die je in je dikke, blanke, westerse mannenmond duwt. En lang douchen is als het afschieten van beschermde panda’s in China. Gaan we dus niet doen.

De motivatie om de Nederlandse, Europese en zelfs wereldburger aan al deze milieubeschermende maatregelen te krijgen is natuurlijk dat de grondstoffen opraken en de temperaturen stijgen, net als de zeespiegel overigens. Overheid en milieuclubs peperen ons met een calvinistische aanhoudendheid in dat we moeten minderen ‘voor onze kinderen’. Als wij niet zuiniger aandoen, hebben zij geen wereld meer om in te leven. Het is een moderne vorm van erfzonde, inclusief het idee van een wereldwijde zondvloed. Wie echter met een licht cynische blik naar de situatie wereldwijd kijkt, ziet een heel ander scenario opdoemen.

Als de olie en het gas opraken, dan ontwikkelen we hier in het Westen wel alternatieve energiebronnen. De rest van de wereld heeft dan het nakijken. Als we geen hout, vlees of water genoeg hebben voor onze collectieve licht hedonistische levensstijl, dan importeren we die spullen gewoon uit andere delen van de wereld. En wat dat doet met het klimaat, de leefomstandigheden en het milieu daar, ach, we halen onze schouders erover op. Precies hetzelfde doen we al met onze kleding: we laten kinderen twaalf uur per dag in slecht verlichte en slecht geventileerde ruimtes werken aan onze afgeprijsde spijkerbroeken. VOC-mentaliteit 2.0 noem ik dat.

We hoeven niet op het klimaat te letten voor onze kinderen. Die redden het wel. We roven gewoon de wereld leeg, zoals we al eeuwen hebben gedaan. Nu kunnen we ons dat misschien niet voorstellen, maar wacht maar gerust af hoe dit soort neokolonialisme in de toekomst wordt verborgen onder een zacht verstikkende deken van politiek-correct taalgebruik zoals ‘wereldmarkt’, ‘kapitalisme’ en ‘handelsbelangen’. We doen het niet voor onze kinderen, maar voor de rest van de wereld. Als we willen voorkomen dat de rest van de wereld in brand staat, terwijl wij onze Aldi-wijn naar binnen gieten onder het genot van een met Braziliaans hout gebouwde zonnewering die werkt op overgesubsideerde wind- en zonne-energie, dan moeten we beginnen met eerlijk zijn.

Minder douchen is leuk maar het echte probleem is uitbuiting. Je kan de wereld wel willen redden, maar redt eerst je medemens.

Frank Bosman is cultuurtheoloog.