Jawohl

De vette oorwassing van afgelopen donderdagavond mocht er wezen en er was helemaal niets op af te dingen. Hun Spaanse (of veel beter: Baskische) opponenten hadden geen kind aan een slappe Eindhovense selectie waar me nou werkelijk helemaal niemand opviel door goed te voetballen.

Dat schijnt veel vaker voor te komen (ik zie weinig Nederlands voetbal) en als een der redenen voor het niet zo erg fraaie (en winnende) voetbal wordt dan de rol van de Duitse trainer van de Eindhovenaren genoemd.

Roger Schmidt

Deze man, Roger Schmidt, een thans 54-jarige ingenieur die werktuigbouwkunde studeerde en een flinke handvol voetbalorganisaties onder zijn hoede had, wordt, bij naderend onheil van de Eindhovense club, vaak meteen aan de schandpaal gezet. Nederlandse voetbaldieren nemen hem zijn opstellingen en spelerswisselingen kwalijk als zijnde 'niet goed' en soms zelfs 'volkomen onbegrijpelijk'.

In zulke situaties (de heren van Voetbal Inside) moet de Duitser het flink ontgelden of wordt hij voor halve zool neergezet en wordt er met scherpe zaagjes aan zijn stoelpoten gewerkt.

Toch zit Schmidt er nog steeds (tot moment van schrijven althans, je weet maar nooit in de voetballerij) en lijkt de leiding van de Eindhovense club hem nog te gedogen. Hoewel je toch ook mag aannemen dat zo’n denderende uitschakeling in San Sebastian ook bij die keurige clubmensen flink hard zal aankomen.

Omdat ik weinig, te weinig, van hem wist, ben ik wat gaan lezen. Wie is deze man die, ostentatief, soms zelfs streng en zelden geestig, in het German-English de wereld te woord staat.

Ja, het is Engels

Oudere lezers/televisiekijkers zullen enige paralellen met Karl von Gelb in de Britse jeugdserie Freewheelers (in het Nederlands: De Vrijbuiters) uit een tamelijk ver verleden herkennen. In die serie sprak acteur Geoffrey Toone Engels zoals Schmidt dat thans doet.

Ja, het is Engels en je kan het verstaan, maar niet altijd begrijpen. Het is een spreektaal waar velen grappen over maken. In 2009 werd overigens een set DVD's van deze toentertijd hogelijk populaire serie op de markt gebracht. De eerste acht afleveringen werden, net zoals in Nederland met televisiewerk van Annie M.G. Schmidt-series (geen familie) gewist.

Waarom ik aan die serie en dat personage denk? Omdat taal soms ook op enigerlei wijze voor verwarring kan zorgen. Von Gelb had dat en Schmidt heeft dat. Ik denk weleens dat die spelers van PSV, die uit alle windstreken en uit vele sociale lagen van de bevolking komen, soms niet helemaal snappen wat de coach zegt of hen opdraagt. Taal kan immers vaak verbinden, maar doet dat niet altijd...

Hij treedt in zijn televisieoptredens in 95 procent van alle gesprekjes steeds in het Engels op, heel zelden hoor je hem Duits spreken. Dat komt mede omdat de jongens en meisjes die hem vragen stellen geen of nauwelijks Duits kunnen spreken, hetgeen ook wel zeer ernstig te denken geeft.

In die laatste taal (die wij nauwelijks nog op school te leren krijgen) is hij duidelijk en snap ik ieder woord van hem. In het Engels passeert er nog wel eens een: "Uhhh, wat bedoel je daarmee?"

Taal verbindt

Hij, Schmidt heeft om hem moverende redenen gekozen voor het zich in het openbaar uiten in het Engels en doet dat dus bijna 100 procent consequent. Dat is zijn keuze en ik neem aan dat er binnen de club goed over die keuze is nagedacht. En dat hij ook de zegen heeft van de mensen die de club leiden.

Taal verbindt mensen, zoals gezegd en dat is niets nieuws, maar als 'taal' niet goed aankomt, als de ware betekenis van de een bij het gebruik van een zin, niet helemaal binnenkomt bij de ander, kan je een probleem krijgen.

Ik zeg niet dat het hier, bij PSV en Schmidt, ook werkelijk wrikt, maar het zou kunnen. Het zou ook kunnen verklaren dat de woorden van de coach in de richting van zijn spelers niet helemaal hun doel bereiken en dat er flarden van onduidelijkheid blijven hangen bij de spelers. En dat hun interpretatie van het edele voetbalspel net even anders ligt als door Schmidt bedoeld.

Dat zou kunnen, ik zeg niet dat het zo is, maar soms lijkt dat erop. Schmidt sprak bij het merendeel van de voetbalorganisaties waarvoor hij werkte in zijn moerstaal, in het Duits dus.

Voor diegenen die niet weten waar hij ooit als trainer-coach werkte, de volgende opsomming: Delbrücker SC, SC Preussen Münster, SC Paderborn 07, Red Bull Salzburg, Bayern Leverkusen, Bejing Goan in China en nu dus PSV. Ik neem maar gemakshalve aan dat hij zich in China ook in het Engels uitte met een of meerdere tolken tot zijn beschikking.

Een dukdalf voor gesjeesde voetbaltrainers

Wat zijn claim to fame is? Kampioen in Oostenrijk met een straatlengte voorsprong op nummer 2, met Leverkusen in de Champions League gespeeld en verloren in de achtste finale van Atletico Madrid, daarna 3e en 4e met Leverkusen in de Bundesliga, waar hij in 2017 ontslagen werd en hij naar China trok, zoals vaker een dukdalf voor enigszins gesjeesde voetbaltrainers. Daar won hij overigens de bekerfinale en ging er in 2019 weg om in Eindhoven zijn tenten op te slaan.

Sinds zijn komst daar is het op vooral speltactisch vlak wat onrustig bij de ploeg en wordt met name het wisselbeleid van de Duitse coach beschoten als niet erg duidelijk en soms zelfs puur niet-te-verklaren. Of ook: niet te begrijpen.

De coach lijkt zich van kritiek niets of nauwelijks iets aan te trekken; hij vervolgt zijn ingezette koers, welke ook de uitslagen van zijn selectie zijn: een zekere vorm van consequente aanpak mag je hem zeker aanrekenen, niet waar? Of is dat een verholen manier van blind zijn voor nijpende problemen?

Nu echter PSV gedoemd is in een kelder-divisie Europese kunstjes te gaan vertonen, zullen mensen in de leiding zich toch gaan afvragen hoe dat kan, hoe de voortzetting is en welke de consequenties voor club, spelers en bestuur is. Niemand houdt van verliezen en dus ook in Eindhoven doen ze dat niet.

Stalen boenborstel

Gaat daar iemand een emmer met zeepsop en een stalen boenborstel ter hand nemen? Of laat men dit zo?

Na afloop van de ondubbelzinnige nederlaag in Baskenland verklaarde Schmidt dat zijn ploeg op individuele fouten de wedstrijd had verloren en dat Real Sociedad lekker kon counteren en winnen. Dat lag, met andere woorden, dus niet aan het tactisch concept?

Schmidt vermelde ook dat hij geen ploeg in handen heeft 'waarmee je gelijk kunt spelen', refererend aan het aanvallend georiënteerde spel van PSV dat immers genoeg had aan een gelijkspel om verder te bekeren, maar daar dus grenzeloos in tekort schoot.

Voetbalkenners wezen op het naïeve spel van de Eindhovenaren. Rekenmeesters legden uit dat PSV nu (let wel) maximaal nog 26 miljoen uit dit internationale voetbalseizoen kunnen verdienen, terwijl concurrent Ajax al minstens 70 miljoen mag gaan laten bijschrijven. Het gat tussen beide clubs zou dus groter kunnen worden, als meer geld ook beter voetbal betekent en dat is niet altijd waar. En welke taal spreekt de coach van Ajax ook weer?

Terug naar de reclame

En dat brengt me dan weer bij de openingsalinea van dit artikeltje: Ajax- en PSV-fans ontmoeten elkaar in de trein en de een (PSV) imponeert fysiek en verbaal, terwijl de ander (Ajax) even tactisch en bang de mond houdt.

Misschien dat de betreffende reclamemakers eens naar Roger Schmidt moeten luisteren en daar iets 'lolligs' uit kunnen destilleren. De manier waarop PSV in de bovengenoemde reclame wordt uitgebeeld staat immers recht op wat er afgelopen donderdagavond in Baskenland gebeurde.

En wellicht is dit ook waar: misschien ziet Schmidt het spelletje juist wel heel goed en kan hij het alleen niet bij zijn spelers binnenbrengen. Als dat zo is dan heeft PSV werkelijk een groot probleem.