USA All the way…

De Amerikanen deden dat en omarmden binnen twintig jaar van 'coast to coast' deze sportieve bezigheid, waarna de rest van de wereld al spoedig volgde: Japan, Frankrijk, Argentinië, de Baltische staten van toen, Australië. In Nederland bracht, in de jaren dertig van de vorige eeuw, ene Lew Lake de sport aan de man, voornamelijk bij sportievelingen van de AMVJ (Algemene Maatschappij Van Jongeren) -organisatie. De Amsterdamse Apollohal werd de eerste basketbaltempel van Nederland.

Bijna ongrijpbare sportorganisatie

In 1946 begon de NBA haar werkzaamheden, prof basketbal dus. Die drie letters staan in de hele wereld voor een rijke organisatie waar thans dertig clubs elkaar betwisten, waar grootheden als Bill Russell, Kobe Bryant, Michael Jordan en 'onze' Rik Smits opgroeiden en groot(s) werden.

De NBA was, voor lange tijd, een bijna ongrijpbare sportorganisatie waar de allerbesten van de wereld hun grote salarissen verdienden en miljoenen mensen kwamen kijken naar spektakel.

Groupies en fans op de Ramblas

In 1992 zond de NBA het zogenaamde 'Dream Team' naar de Olympische Spelen van Barcelona. Tegenstanders van Jordan, Bird & Magic waren zo onder de indruk van de Amerikanen dat ze vanaf de spelersbank foto’s van zichzelf en hun beroemde tegenstanders lieten maken door ploeggenoten. Als de sterren 's avonds gingen stappen, trok een leger van honderden fans en groupies achter hen aan de Ramblas over. Geen enkele wedstrijd van Team USA was zelfs maar een seconde spannend te noemen, behalve de trainingspartijen onderling.

Het gevolg van die Olympische deelname was wel dat de NBA over de hele wereld op de tv te zien was geweest en handige Amerikaanse zakenmensen verkochten direct over de hele wereld de rechten van tv-uitzendingen en sportieve snuisterijen als petjes, dure shirts, vaantjes. Binnen de kortste tijd was de NBA een sportief begrip in de hele wereld. In Shanghai liepen mensen rond in dezelfde T-shirts als in Vladivostok, Lima en Leeuwarden.

Verslikken in Argentinië

Op Olympisch vlak moest de USA tweemaal passen. De schrikbarend slecht geleide wedstrijd tussen de Sovjet Unie en de USA leverde in 1972, in München, een Sovjet-zege op en in 2004, in Athene, verslikten de heren profs zich in Argentinië. Homerisch gelach was toen al hoorbaar.

Inmiddels was een stroom van getalenteerde talenten van overal in de wereld naar Amerika vertrokken om daar in de NBA geluk te zoeken. Namen? Onze landgenoten Smits, Gadzuric en Elson, de Duitsers Nowitzki en Schrempf, de Fransen Parker en Diaw, de Aussies Dallavedova en Bogut, de Spaanse broers Marc en Pau Gasol, Russen, Chinezen, Nieuw-Zeelanders, ooit een verdwaalde Deen, een Bulgaar, een Tunesiër en zelfs een IJslander. En niet te vergeten, een leger aan Afrikanen: superatleten die hoger sprongen dan wie dan ook.

Winning streak

Tegenwoordig bevolken meer dan 115 niet-Amerikanen uit meer dan 40 verschillende landen de NBA. Op een leger van 390 spelers is dat een hoog percentage en wordt bewezen dat topspelers van overal vandaan kunnen komen en dat niet alleen Amerikanen de top vormen van de basketbalwereld. Het merkwaardige is dat de rest van de wereld dat ziet en weet en de Amerikanen er in eigen land altijd langs gelopen zijn, terwijl ze de andere kant op keken.

Na het poedelen van de dure Amerikaanse profs in Athene 2004 moest het voor de NBA en het Amerikaanse basketbal afgelopen zijn. Via een rijke extra organisatie, USA Basketball, werden ploegen naar grote toernooien gestuurd die wonnen en tegenstanders konden kleineren. Zo ontstond een 'winning streak' van 58 wedstrijden op WK- en Olympische podia.

Wapengekletter

's Werelds beste (en meest beroemde en best betaalde) spelers walsten, vaak met zichtbaar gemak, over hun tegenstanders heen: America the beautiful betekende ook: America the best.

Ja, er waren weleens spannende wedstrijden bij en een zeldzame poule-verlieswedstrijd (ooit tegen Griekenland en Spanje), maar eerder hautain en met veel wapengekletter droegen de spelers van Team USA hun kracht, macht, vernuft en kunnen over de hele aardbol aan de mensen. Zolang de NBA de selecties voor de grote toernooien serieus bleef nemen, was de uitkomst van die mondiale toernooien verzekerd: Amerika was de nummer een; het was interessant wie er zilver zou gaan winnen.

Een einde aan de winst

Afgelopen week kwam er een einde aan de reeks van die 58 winstwedstrijden. Eerst Frankrijk en daarna Servië straften de Amerikanen afgelopen woensdag en donderdag af en stuurde de ploeg van de wereldberoemde coach Greg Popovich met twee pijnlijke nederlagen het bos in.

Team USA kon bij de wereldkampioenschappen in China op zijn best nog zevende worden, hetgeen in de Amerikaanse sportwereld als een beschamende nederlaag werd ervaren en nauwelijks bij het sportpubliek aankwam omdat de wedstrijden uit China op een kleine zender in Amerika werden uitgezonden en ook nog op onchristelijke uren gezien het tijdsverschil met China.

Zuur en zuurder

Na de verlieswedstrijd tegen Frankrijk (met vijf NBA-profs aan boord) kwamen er in de Amerikaanse pers kreten van "Amerika verliest van Frankrijk! Van wie? Van Frankrijk…O, spelen ze daar ook basketbal?" Na de nederlaag tegen Servië (met vier NBA-spelers in de ploeg) werden de teksten zuur en zuurder: "Hebben we wel de beste spelers gestuurd?"

Het antwoord daarop is natuurlijk neen, dat gebeurde niet omdat de grote vedetten van de NBA zich niet bezig hielden met zoiets triviaals als de FIBA-wereldkampioenschappen. In een ver verleden werden daar wel selectieploegen van het Amerikaanse leger of college-ploegen heen gestuurd, maar dure profs (nog moe van een slopende competitie en vooral ook arrogant en niet-wetend) haalden toch vooral hun neus op voor dit kampioenschap.

'Zij wilden wél werken'

In de Amerikaanse selectie van nu zat een bonafide All Star, Kemba Walker, en een aankomende grootheid, Donavon Mitchel. De andere tien heren waren op zijn minst bruikbare krachten voor hun clubteams, met lichte uitschieters naar boven. Het ontbrak de ploeg aan vedetten, maar de jaarsalarissen van de mannen samen stak toch dik boven de honderd miljoen dollar uit.

Coach Popovich, de misschien wel beste coach ter wereld, nam genoegen met de spelers die wel wilden trainen en spelen en verschool zich na de nederlagen niet achter welk excuus dan ook, getuige: "Wij waren niet goed genoeg, ik feliciteer de Fransen en Serven en neen, ik zal nooit zeggen dat we de sterren uit de NBA hier misten. Dit waren en zijn ook toppers en zij wilden wél werken, waar anderen het verkozen niet in te schepen en hun zomer van 2019 op een andere manier in te vullen. Dat excuus bestaat niet."

Wat gaat er nu gebeuren binnen de muren van de NBA?

Op zeker dat de Tokio 2020-ploeg een andere opstelling krijgt met de grote meneren die het wellicht wel de moeite waard gaan vinden in de zomermaanden zich in te spannen. Spelers als Curry, Harden, Thompson, Davis, George, Leonard en misschien ook nog wel James zullen toch wel genoeg eergevoel in hun dure mieter hebben en wél in Tokio willen spelen voor hun land.

De zeperd die hun collega’s in China opliepen zal niet snel vergeten worden in de mondiale sportwereld. De NBA kreeg een harde klap te verduren: zelfs een goed getrainde ploeg met een topcoach op de bank kon daar niets aan veranderen.

Om je rot te lachen

De 'buitenlanden' waren langszij gekomen in de afgelopen jaren en sloegen nu toe. De Fransen en Serven toonden geen angst, speelden respectvol zonder dat ze foto’s van zichzelf en de dure profs lieten maken en versloegen met goed basketbal de Amerikanen. Een selectie van NBA-spelers mag in dit weekend nog een kleine bijrol vervullen in het toernooi. Team USA ontmoet Polen in de strijd om de zevende en achtste plaats.

Eigenlijk is dat om je rot te lachen. Had je dit dertig, twintig of tien jaar geleden gezegd dan zou je worden opgeborgen in een witte dwangbuis. De rest van de wereld heeft echter geleerd. En de besten van de rest van de wereld deden dat in de NBA om vervolgens met trots voor hun resp. landen uit te komen. Alle andere ploegen speelden met vrijwel hun beste selecties.

Arrogant optreden

Het begrip 'WK' telde wél voor die andere landen waar de Amerikanen er nog steeds hun neus voor ophaalden. Wat nou 'wereld?' De wereld van het basketbal was toch Amerika. Was dit een kwestie van arrogant optreden en de internationale sportwereld niet echt kennen? Jazeker. Het is te hopen dat ze bij de NBA gegeneerd hebben gereageerd en dat ervoor gezorgd wordt dat volgend jaar in Tokio er geen herhaling van deze misstap plaatsvindt.

Het is dan ook interessanter te weten wat er met Team USA gaat gebeuren dat over vier jaar in de Filipijnen, Japan en Indonesië (dat leest u goed) zal aantreden bij de volgende uitgave van het officiële FIBA wereldkampioenschap.

Basketbal werd door een Canadese dominee bedacht, nu 128 jaar geleden. Al die tijd hadden Amerikaanse spelers (en speelsters) het imago veel te sterk voor de rest van de wereld te zijn. Totdat dit gebeurde: een Franse krant kopte:” Aardverschuiving in basketballand.”

Insiders zeiden en meenden dat ook: "hoogmoed komt voor de val." Ik denk niet dat Donald Trump de heren zal noden in het Witte Huis. Een klein twitter-berichtje wellicht?

Over Mart Smeets

Mart Smeets is radio- en televisiepresentator, journalist en sportcommentator. Iedere zaterdag beschouwt hij voor EenVandaag gebeurtenissen en verhalen uit de sportweek, en zaken die daar aan verwant zijn.