Het Westen kan Saoedi Arabië wel degelijk onder druk zetten

Het Saoedische verhaal rammelt aan alle kanten. Eerst stelde Ryad dat journalist Khashoggi gewoon via de achterdeur het Turkse consulaat heeft verlaten. Een prachtig verhaal, maar het akelige feit doet zich voor dat de arme man in geen velden of wegen meer te bekennen is. Zijn ontroostbare aanstaande echtgenote vreest dat zij Khashoggi nooit meer zal zien. Als we de geruchten mogen geloven kwamen de Saoedi’s toen met een nieuw verhaal. Het Saoedische team dat Kashoggi moest verhoren zou helaas buiten zijn boekje gegaan en de ondervraagde heeft het niet meer kunnen navertellen.

Teveel vragen

Ook die versie van het verhaal roept vragen op. Waarom zat er in het Saoedische team een dokter die erg veel verstand heeft van botten. Waarom had hij een indrukwekkende botzaag bij zich? Waarom zijn veel mensen uit het team verbonden aan de hofhouding van de kroonprins? En zo zijn er nog wel meer vragen.

Veel commentatoren voorspellen dat door Westerse wapenverkopen aan Saoedi Arabië de hele zaak snel in de doofpot zal belanden. Dat zou heel goed kunnen, maar het Westen heeft wel degelijk de mogelijkheid om de druk op Saoedi Arabië op te voeren.

De Saoedi’s zijn immers veel te laat begonnen om hun economie minder afhankelijk te maken van de olie-inkomsten. De kroonprins heeft daarom dringend Westerse investeringen nodig om de Saoedische economie te diversifiëren. Nu al hebben verschillende Westerse ondernemingen zich teruggetrokken als gevolg van de vreselijke gebeurtenissen in Istanboel. Dit alles betekent dat het Westen wel degelijk een drukmiddel heeft om te voorkomen dat de Saoedi’s in de toekomst nog een keer tot dit soort acties overgaan in een consulaat in het buitenland.

Druk opvoeren

Daar komt nog bij dat ook in de VS belangrijke politici zoals de Voorzitter van het Huis van Afgevaardigden de Republikein Paul Ryan, Bob Corker en Bob Menendez van de Foreign Relations Committee van de Senaat een onderzoek eisen en zelfs de mogelijkheid van sancties openlaten. Europa zou dus niet alleen hoeven te staan.

Ook Turkije heeft een grote broek aangetrokken. Erdogan is weliswaar afhankelijk van oliegeld om de Turkse economische crisis enigszins te verlichten, maar hij kan in plaats van Saoedi Arabië ook bij Qatar aankloppen. Bovendien zit er iemand, misschien wel met Erdogans toestemming, in de Turkse regering allemaal belastende informatie over de Saoedische betrokkenheid te lekken naar de Turkse media. Erdogan gaat weliswaar zelf eveneens hardhandig om met zijn eigen journalisten, maar wat de Saoedisch nu lijken te hebben gedaan met een eigen journalist in een buitenlands consulaat gaat kennelijk zelfs hem te ver. Turkije zou dus heel misschien een mogelijke Westerse strafmaatregel kunnen steunen.

Hard terugslaan

Zoals Canada en Zweden reeds hebben ervaren, en ons land in 1973, zullen de Saoedi’s in het geval van sancties hard terugslaan. Toch zou een tijdelijk wapenembargo in Ryad grote indruk maken. De Saoedische hebben veel liever Westerse wapens dan de kwalitatief vaak mindere Russische of Chinese alternatieven om nog maar te zwijgen van de connectiviteitsproblemen. De Amerikanen en de Britten zullen de wapenexport echter niet zomaar staken vanwege de werkgelegenheid. Die 40.000 hoogopgeleide Amerikaanse werknemers zouden echter wel degelijk in andere hightech sectoren emplooi kunnen vinden.

Daar komt nog bij dat de Britse en Amerikaanse wapens nu door de Saoedi’s ingezet worden in een vuile oorlog in Jemen. Hoe lang zal de publieke opinie in de wereld maar ook in het VK en de VS dit nog steunen? Is deze vreselijke gebeurtenis in Istanboel niet een geschikt moment om het roer om te gooien?

Maar betekenen een tijdelijk wapenembargo of sancties niet dat Iran, de aartsvijand van Saoedi Arabië, te machtig wordt? Dat is inderdaad een serieus probleem maar dat betekent niet dat er geen enkele speelruimte zou zijn om de Saoedi’s onder druk te zetten..

De Saoedische militaire uitgaven zijn ruim vier keer zo groot als die van Iran. Ryad heeft gewoon veel meer militair materieel en ook nog eens van een betere kwaliteit. Bij eventuele sancties is dit materieel nog steeds inzetbaar. Ook dit lijkt mij een argument dat het Westen niet alles hoeft te pikken van de Saoedi’s. Als de Saoedi’s immers weg zouden komen met een moord op een eigen journalist in een buitenlands consulaat is het einde zoek.